2023 - Object N° 1
Er is enige tijd over gegaan, maar deze maand plaatsen we graag nog eens enkele stukken in de kijker. We herdenken in augustus dan ook een bijzondere gebeurtenis in de oorlogsgeschiedenis van Balen…
Op 17 augustus 1943 - omstreeks 13.58u - stortte er in Balen-Schoor een Amerikaanse B-17F neer, waarbij ook acht van de tien bemanningsleden het leven lieten. Met dank aan The Plane Hunters Research & Recovery Team Belgium vzw werden in de loop van de maand mei 2023 een groot aantal brokstukken en restanten van deze crash in handgift overgedragen aan Team Balen Bevrijd. De stukken werden tijdens de jaren 1980 opgegraven op de crashsite en bleven daarna enkele decennia onder de radar. Exact 80 jaar na de crash keerden deze vondsten terug naar Balen. We zetten deze stukken - samen met het noodlottige verhaal van het toestel en haar bemanning - om die reden nog eens extra in de verf, als blijvende herinnering aan deze trieste gebeurtenis. (In augustus 2017 verscheen reeds een bijdrage over deze bommenwerper op deze website.)
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stortte een tiental vliegtuigen neer op het grondgebied van de gemeente Balen en deelgemeente Olmen. Tot op heden werden een zevental van deze toestellen met zekerheid geïdentificeerd. 1 toestel van de Duitse Luftwaffe, 5 toestellen van de Royal Air Force (RAF) en 1 bommenwerper van de United States Army Air Force (USAAF). Door deze crashes lieten 25 vliegeniers met verschillende nationaliteiten het leven: 2 Duitsers, 7 Canadezen, 8 Britten en eveneens 8 Amerikanen. Die laatste acht slachtoffers zijn allemaal verbonden aan de crash te Balen-Schoor.
We will remeber them…
Geschiedenis van het toestel
Het vliegtuig dat in augustus 1943 in Balen crashte, werd gemaakt bij het Amerikaanse bedrijf Boeing en behoorde tot de productieblok B-17F-40-BO. In dat blok werden de serienummers 42-5150 tot en met 42-5249 geproduceerd. Toestel B-17 42-5225 werd opgeleverd in het Amerikaanse Tulsa op 14 oktober 1942, vervolgens verscheept naar West Palm Beach op 15 januari 1943. De bommenwerper werd daarna naar Europa getransporteerd en op 8 februari 1943 toegekend aan de 91st Bomb Group – 323rd Bomb Squadron (OR-S). Dit Squadron had als thuisbasis Bassingborn in het Verenigd Koninkrijk. Het toestel zelf kreeg als bijnaam ‘Stormy Weather’ en raakte hevig beschadigd na een raid op het Duitse Hamm van 4 maart 1943. Het toestel raakte terug thuis, maar de piloot was genoodzaakt een crashlanding te maken.
Na de thuiskomst werd de bommenwerper volledig hersteld en opnieuw geverfd. Ook de bijnaam veranderde naar ‘V-Packette’. Tijdens een raid op het Duitse Schweinfurt van 17 augustus 1943 werd het finale lot van het vliegtuig, samen met dat van de bemanningsleden, beslecht.
Het toestel was op weg naar Schweinfurt – Regensburg en vloog aan de buitenkant van een formatie. Op die erg kwetsbare positie werd het vliegtuig meermaals aangevallen door Duitse jachtvliegtuigen van het 4./Jagdgeschwader 26. Wellicht werd de bommenwerper finaal neergehaald door Oberfeldwebel (Ofw) Friedrich Lindelaub en zijn Staffelkapitän Artur Beese, die de aanvallen op de bommenwerper opeisten. Na een fataal luchtgevecht ging het toestel aan het tollen en ontplofte dit vlak voor de crash in Schoor.
Slechts twee van de tien bemanningsleden slaagden erin om tijdig de bommenwerper te verlaten. De acht andere bemanningsleden kwamen om bij de crash en liggen begraven op Ardennes American Cemetery in Neupré (Condroz) of werden na de oorlog gerepatrieerd naar het moederland.
De restanten van het toestel kwamen hoofdzakelijk terecht op de Steenweg naar Leopoldsburg. Er kwamen echter ook heel wat onderdelen in de velden rondom de crashplaats terecht.
Ten gevolge van de crash werd eveneens een Balense burger gewond, Louis Eyckmans. Hij werd getroffen door een verdwaalde kogel, afkomstig uit het luchtgevecht tussen de Amerikaanse bommenwerper en de Duitse jagers. Mijnwerker Louis Eyckmans was 43 jaar en gehuwd met Maria Virginia Jansen. Het gezin Eyckmans-Jansen woonde in Grees te Balen-Hulsen. Louis Eyckmans werd geboren te Balen op 25 oktober 1899 en overleed ten gevolge van de opgelopen verwondingen in het gasthuis van Mol op 21 augustus 1943.
Niet alleen in Balen, maar ook in Mol viel op 17 augustus 1943 trouwens een Amerikaanse B-17, die tot dezelfde formatie behoorde. B-17 Flying Fortress met bijnaam ‘Our Bay-Bee’ stortte neer nabij Sas 6 in Mol en behoorde tot de 95th Bomb Group – 335th Bomb Squadron. De bemanning van dit toestel wist – in tegenstelling tot de V-Packette – wel voltallig te ontsnappen uit het neerstortende vliegtuig. Zij werden ofwel geholpen door leden van het lokale verzet of werden krijgsgevangen genomen door de Duitsers.
Op 17 augustus 1943 - omstreeks 13.58u - stortte er in Balen-Schoor een Amerikaanse B-17F neer, waarbij ook acht van de tien bemanningsleden het leven lieten. Met dank aan The Plane Hunters Research & Recovery Team Belgium vzw werden in de loop van de maand mei 2023 een groot aantal brokstukken en restanten van deze crash in handgift overgedragen aan Team Balen Bevrijd. De stukken werden tijdens de jaren 1980 opgegraven op de crashsite en bleven daarna enkele decennia onder de radar. Exact 80 jaar na de crash keerden deze vondsten terug naar Balen. We zetten deze stukken - samen met het noodlottige verhaal van het toestel en haar bemanning - om die reden nog eens extra in de verf, als blijvende herinnering aan deze trieste gebeurtenis. (In augustus 2017 verscheen reeds een bijdrage over deze bommenwerper op deze website.)
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stortte een tiental vliegtuigen neer op het grondgebied van de gemeente Balen en deelgemeente Olmen. Tot op heden werden een zevental van deze toestellen met zekerheid geïdentificeerd. 1 toestel van de Duitse Luftwaffe, 5 toestellen van de Royal Air Force (RAF) en 1 bommenwerper van de United States Army Air Force (USAAF). Door deze crashes lieten 25 vliegeniers met verschillende nationaliteiten het leven: 2 Duitsers, 7 Canadezen, 8 Britten en eveneens 8 Amerikanen. Die laatste acht slachtoffers zijn allemaal verbonden aan de crash te Balen-Schoor.
We will remeber them…
Geschiedenis van het toestel
Het vliegtuig dat in augustus 1943 in Balen crashte, werd gemaakt bij het Amerikaanse bedrijf Boeing en behoorde tot de productieblok B-17F-40-BO. In dat blok werden de serienummers 42-5150 tot en met 42-5249 geproduceerd. Toestel B-17 42-5225 werd opgeleverd in het Amerikaanse Tulsa op 14 oktober 1942, vervolgens verscheept naar West Palm Beach op 15 januari 1943. De bommenwerper werd daarna naar Europa getransporteerd en op 8 februari 1943 toegekend aan de 91st Bomb Group – 323rd Bomb Squadron (OR-S). Dit Squadron had als thuisbasis Bassingborn in het Verenigd Koninkrijk. Het toestel zelf kreeg als bijnaam ‘Stormy Weather’ en raakte hevig beschadigd na een raid op het Duitse Hamm van 4 maart 1943. Het toestel raakte terug thuis, maar de piloot was genoodzaakt een crashlanding te maken.
Na de thuiskomst werd de bommenwerper volledig hersteld en opnieuw geverfd. Ook de bijnaam veranderde naar ‘V-Packette’. Tijdens een raid op het Duitse Schweinfurt van 17 augustus 1943 werd het finale lot van het vliegtuig, samen met dat van de bemanningsleden, beslecht.
Het toestel was op weg naar Schweinfurt – Regensburg en vloog aan de buitenkant van een formatie. Op die erg kwetsbare positie werd het vliegtuig meermaals aangevallen door Duitse jachtvliegtuigen van het 4./Jagdgeschwader 26. Wellicht werd de bommenwerper finaal neergehaald door Oberfeldwebel (Ofw) Friedrich Lindelaub en zijn Staffelkapitän Artur Beese, die de aanvallen op de bommenwerper opeisten. Na een fataal luchtgevecht ging het toestel aan het tollen en ontplofte dit vlak voor de crash in Schoor.
Slechts twee van de tien bemanningsleden slaagden erin om tijdig de bommenwerper te verlaten. De acht andere bemanningsleden kwamen om bij de crash en liggen begraven op Ardennes American Cemetery in Neupré (Condroz) of werden na de oorlog gerepatrieerd naar het moederland.
De restanten van het toestel kwamen hoofdzakelijk terecht op de Steenweg naar Leopoldsburg. Er kwamen echter ook heel wat onderdelen in de velden rondom de crashplaats terecht.
Ten gevolge van de crash werd eveneens een Balense burger gewond, Louis Eyckmans. Hij werd getroffen door een verdwaalde kogel, afkomstig uit het luchtgevecht tussen de Amerikaanse bommenwerper en de Duitse jagers. Mijnwerker Louis Eyckmans was 43 jaar en gehuwd met Maria Virginia Jansen. Het gezin Eyckmans-Jansen woonde in Grees te Balen-Hulsen. Louis Eyckmans werd geboren te Balen op 25 oktober 1899 en overleed ten gevolge van de opgelopen verwondingen in het gasthuis van Mol op 21 augustus 1943.
Niet alleen in Balen, maar ook in Mol viel op 17 augustus 1943 trouwens een Amerikaanse B-17, die tot dezelfde formatie behoorde. B-17 Flying Fortress met bijnaam ‘Our Bay-Bee’ stortte neer nabij Sas 6 in Mol en behoorde tot de 95th Bomb Group – 335th Bomb Squadron. De bemanning van dit toestel wist – in tegenstelling tot de V-Packette – wel voltallig te ontsnappen uit het neerstortende vliegtuig. Zij werden ofwel geholpen door leden van het lokale verzet of werden krijgsgevangen genomen door de Duitsers.
De Crew van B-17 42-5225 ‘V-Packette’
Het toestel had tien bemanningsleden aan boord, tijdens de vlucht van 17 augustus 1944.
Het toestel had tien bemanningsleden aan boord, tijdens de vlucht van 17 augustus 1944.
- 2nd/Lt. - Don S. VON DER HEYDE - Pilot - USAAF- KIA
- 2nd/Lt. - Don PRIMEAU - Co-Pilot - USAAF - KIA
- S/Sgt. - Dick L. SPARMAN - Waist Gunner - USAAF - KIA
- 2nd/Lt. - Edgar J. YELLE - Navigator - USAAF - Evaded
- S/Sgt. - Mack D. WALTON - Tail Gunner - USAAF - KIA
- Sgt. - Homer J. MITTS - Ball-Turret Gunner - USAAF - KIA
- S/Sgt. - Peter COMAC - Top-Turret Gunner - USAAF - KIA
- T/Sgt. - John R. KLOPOLSKY - Wireless Operator - USAAF - KIA
- S/Sgt. - Bill F. WANNEMACHER - Waist Gunner - USAAF - KIA
- 2nd/Lt. - Walter J.S. BROWN - Bombardier - USAAF - POW
Aanvankelijk werden de dodelijke slachtoffers (KIA) op 20 augustus 1943 door de Duitse bezetter in Fort III Borsbeek begraven, vlakbij het vliegveld van Deurne-Antwerpen. Vijf stoffelijke overschotten werden later overgebracht naar de Amerikaanse militaire begraafplaats in Neupré, ook wel Ardennes American Cemetery genaamd: Don Von der Heyde; Homer Mitts; Peter Comac; John Klopolsky en Bill Wannemacher. Drie bemanningsleden werden na de oorlog gerepatrieerd naar de Verenigde Staten: Dick Sparman, Don Primeau en Mack Walton.
Twee bemanningsleden konden tijdig het toestel verlaten, Edgar J. Yelle en Walter J.S. Brown. De eerste wist via een ontsnappingsroute uit handen van de Duitse bezetter te blijven en keerde eveneens terug naar Engeland (evaded). De tweede overlevende werd al snel gearresteerd en opgesloten in krijgsgevangenenkamp Stammlager Luft III bij Sagan (POW).
Een blik op de stukken
Enkele beelden zeggen meer dan 1.000 woorden...
Twee bemanningsleden konden tijdig het toestel verlaten, Edgar J. Yelle en Walter J.S. Brown. De eerste wist via een ontsnappingsroute uit handen van de Duitse bezetter te blijven en keerde eveneens terug naar Engeland (evaded). De tweede overlevende werd al snel gearresteerd en opgesloten in krijgsgevangenenkamp Stammlager Luft III bij Sagan (POW).
Een blik op de stukken
Enkele beelden zeggen meer dan 1.000 woorden...
Heeft u nog foto's, documenten of informatie over deze crash? Aarzel niet om ons te contacteren via ons contactformulier. We spreken heel graag een keer af om een kopij te maken in het kader van een aankomende publicatie. Dank bij voorbaat.
Bronnen
91st Bomb Group, 2023 (www.91stbombgroup.com).
BALEN, Archief en Documentatie Team Balen Bevrijd, Dossier over B-17 42-5225.
Balen Bevrijd, Object van de maand augustus 2017, (https://www.balenbevrijd.com/augustus-2017.html).
BALEN, Fotocollectie en thematische dozen Erfgoed Balen.
BALEN, Gemeentearchief Balen.
BRUSSEL, Cegesoma, Archief Inlichtingendienst Luc en Marc, 1943.
‘Burgerlijke Stand Mol’, Het Kempisch Weekblad, (28 augustus 1943), 2.
DE DECKER, C. en ROBA, J.L., De val van de vliegende forten, 17 augustus 1943 – 6 oktober 1943, Erpe, 2004, 31 en 84.
DE MULDER, B., Boeing B-17 Flying Fortress registry, 2014.
DIERCKX, B. ‘Bommen op Balen?!, De Balense Luchtbeschermingsdiensten voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939-1945)’ in DIERCKX, B. en VANLEEUWEN, T., Verplicht of plichtsbewust?!, Bijzondere Wachtkorpsen in Balen tijdens Tweede Wereldoorlog, Balen, 2018, 96-102.
Fields of Honor, 2023 (www.fieldsofhonor-database.com).
Kempense Kranten, 2023 (www.kempenserfgoed.be).
LOUCHE, M., Luc and Marc calling London, Brussel, 1991.
Luchtvaartgeschiedenis, 2023 (www.luchtvaartgeschiedenis.be/content/b-17-bij-balen).
MILLER, D.L., Masters of the Air, De Amerikaanse bommenwerperspiloten die tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen Nazi-Duitsland vochten, Uithoorn, 2014.
VERONICO, N.A., Bloody skies, U.S. Eight Air Force battle damage in World War II, Mechaniesburg, 2014.
WASHINGTON, National Archives, Missing Air Crew Reports, 1942-1947, Missing Air Crew Report 280.
Dankwoord
Met expliciete dank aan The Plane Hunters Research & Recovery Team Belgium vzw (www.planehunters.be) en dhr. B. Ceulaers voor de overdracht van de stukken aan Team Balen Bevrijd. Dankjewel dat wij deze tastbare stukjes lokale oorlogsgeschiedenis een blijvende toekomst mogen geven in Balen!
91st Bomb Group, 2023 (www.91stbombgroup.com).
BALEN, Archief en Documentatie Team Balen Bevrijd, Dossier over B-17 42-5225.
Balen Bevrijd, Object van de maand augustus 2017, (https://www.balenbevrijd.com/augustus-2017.html).
BALEN, Fotocollectie en thematische dozen Erfgoed Balen.
BALEN, Gemeentearchief Balen.
BRUSSEL, Cegesoma, Archief Inlichtingendienst Luc en Marc, 1943.
‘Burgerlijke Stand Mol’, Het Kempisch Weekblad, (28 augustus 1943), 2.
DE DECKER, C. en ROBA, J.L., De val van de vliegende forten, 17 augustus 1943 – 6 oktober 1943, Erpe, 2004, 31 en 84.
DE MULDER, B., Boeing B-17 Flying Fortress registry, 2014.
DIERCKX, B. ‘Bommen op Balen?!, De Balense Luchtbeschermingsdiensten voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939-1945)’ in DIERCKX, B. en VANLEEUWEN, T., Verplicht of plichtsbewust?!, Bijzondere Wachtkorpsen in Balen tijdens Tweede Wereldoorlog, Balen, 2018, 96-102.
Fields of Honor, 2023 (www.fieldsofhonor-database.com).
Kempense Kranten, 2023 (www.kempenserfgoed.be).
LOUCHE, M., Luc and Marc calling London, Brussel, 1991.
Luchtvaartgeschiedenis, 2023 (www.luchtvaartgeschiedenis.be/content/b-17-bij-balen).
MILLER, D.L., Masters of the Air, De Amerikaanse bommenwerperspiloten die tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen Nazi-Duitsland vochten, Uithoorn, 2014.
VERONICO, N.A., Bloody skies, U.S. Eight Air Force battle damage in World War II, Mechaniesburg, 2014.
WASHINGTON, National Archives, Missing Air Crew Reports, 1942-1947, Missing Air Crew Report 280.
Dankwoord
Met expliciete dank aan The Plane Hunters Research & Recovery Team Belgium vzw (www.planehunters.be) en dhr. B. Ceulaers voor de overdracht van de stukken aan Team Balen Bevrijd. Dankjewel dat wij deze tastbare stukjes lokale oorlogsgeschiedenis een blijvende toekomst mogen geven in Balen!