BALEN BEVRIJD
  • WELKOM
    • Over deze website
  • Virtueel Museum
    • 2025 - Nummer 1
    • 2024 - Nummer 1
    • 2024 - Nummer 2
    • 2024 - Nummer 3
    • 2023 - Nummer 1
    • 2023 - Nummer 2
    • Jaaroverzicht 2022 >
      • Januari 2022
      • Februari 2022
      • Maart 2022
      • April 2022
      • Mei 2022
      • Juni 2022
      • Juli 2022
      • Augustus 2022
      • September 2022
      • Oktober 2022
      • November 2022
      • December 2022
    • Jaaroverzicht 2021 >
      • Januari 2021
      • Februari 2021
      • Maart 2021
      • April 2021
      • Mei 2021
      • Juni 2021
      • Juli 2021
      • Augustus 2021
      • September 2021
      • Oktober 2021
      • November 2021
      • December 2021
    • Jaaroverzicht 2020
    • Jaaroverzicht 2019
    • Jaaroverzicht 2018
    • Archief
  • Pop Up Museum
  • Balen tijdens WOII
  • Oorlogsslachtoffers
    • Inventaris
    • Fiches
  • Projecten
  • Gooi niets weg!
  • Contacteer ons!
  • Links

Objecten van de maand - 2019

Januari 2019

Onze allerbeste wensen voor het Nieuwe Jaar! Met het nieuwe Object van de maand 'rollen' we vlotjes 2019 binnen en starten we met een schone lei.
Het wordt alvast een druk jaar voor Balen Bevrijd. 2019 staat immers volledig in het teken van de Jubileumherdenking - 75 jaar Bevrijding van Balen en de Kempen. Onze plannen - Pop Up Museum - Balen Bevrijd 1944 - zijn reeds terug te vinden via deze website. 
Bekijk ook zeker op regelmatige basis onze FB-pagina en blijf zo goed op de hoogte van alle plannen en projecten in het komende jaar! 
Foto
Een NSU Quick uit 1940 
Het Object van de maand Januari 2019 is een kleine motorfiets van het merk NSU uit het jaar 1940. Het getoonde exemplaar is van het type 'Quick' dat van 1936 tot en met 1953 werd vervaardigd door de Duitse firma NSU. 
NSU was een bedrijf dat reeds in 1873 ontstond en bekend werd als leverancier van naaimachines, fietsen, motorfietsen en automobielen. De bedrijfsnaam was aanvankelijk Neckarsulmer Fahrradwerke AG. Omdat die naam nogal moeilijk lag voor de internationale markt, wijzigde deze later NSU Vereinigte Fahrzeugwerke, NSU Werke Aktiengesellschaft en NSU Motorenwerke AG. De letters NSU waren afkomstig van de oorspronkelijke vestigingsplaats NeckarSUlm. ​
Zowel voor als tijdens de Tweede Wereldoorlog leverde de firma NSU heel wat fietsen en motorfietsen aan het Duitse leger. De productiecijfers bereikten dan ook een echte piek vlak voor de oorlog. In het jaar 1938 telde het bedrijf maar liefst 3.500 arbeiders en produceerde het 136.000 fietsen en 63.000 motorfietsen. Een van de meest succesvolle modellen, die vooral de civiele markt bereikten, was de NSU Quick. In de periode 1936-1953 rolden van dat model zo'n 240.000 exemplaren uit de fabriek. Het was een zeer populair model dat zowel in een heren- als ook een dames-versie beschikbaar was. De kostprijs van één NSU Quick bedroeg voor de oorlog slechts 290 Reichsmark. ​
Het Duitse leger gebruikte niet alleen zware motoren, maar had ook enkele kleinere modellen in gebruik. Hoewel de NSU Quick aanvankelijk was bedoeld voor civiel gebruik, werd het type motorfiets al snel gebruikt voor semi- en zuiver militaire doeleinden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Foto's tonen aan dat het type vaak werd gebruikt tijdens de opleiding van de Hitlerjugend en toekomstige meldefahrer of legerkoeriers. Maar ook het gebruik van deze lichte motorfiets door verkenners, koeriers en artsen in de Duitse Wehrmacht staat vast. 
De NSU Quick had een staande luchtgekoelde ééncilinder tweetakt motor met een inhoud van 97cc en een vermogen van ongeveer 3 PK. De motor heeft vooraan een trommelrem en is achteraan uitgerust met een torpedo-remsysteem. 
De getoonde motor is een zogenaamd 'Herrenrad' ofwel een herenversie van de NSU Quick. Zowel het dataplaatje als de serienummer bevestigen het productiejaar 1940. Het betreft een exemplaar dat werd gerestaureerd in de grijs-blauwe kleur van de Duitse Luftwaffe. ​
Bronnen
Betriebsanleitung NSU Motorfahrrad Quick.
Die NSU website
, (www.nsu24.de). 
NSU Quick - Die kleine Maschine für sehr sparsame Fahrer- Prospekt, 1936. 
NSU von A bis Z, 1938. 
Prospekt NSU QUICK 98, 1936. 
Prospekt NSU QUICK 98, 1937. 
SCHNEIDER, P., NSU Motorräder 1900–1966, Motorbuch Verlag, Stuttgart, 2007. 

Februari 2019

Omwille van de barre weersomstandigheden deze dagen kozen we als object van de maand iets waar we ons mee kunnen verwarmen. Namelijk een 'Arara 37' veldstoofje.
Foto
De 'Arara 37' 
Het kleine veldstoofje dat we hier zien, heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog het leven aan het front voor veel soldaten wat draaglijker gemaakt.
Groter als de bekende Esbit koker, kon met dit stoofje de maaltijd van vier tot zes soldaten worden opgewarmd. Toch is het stoofje klein genoeg om in de knapzak van de soldaat te passen en kon de soldaat het dus makkelijk met zich meedragen. 
Niet iedereen kreeg zomaar het privilege zijn privéstoofje te hebben: de Arara en Juwel stoofjes (de tweelingbroer van de Arara) werden voornamelijk verdeeld onder elitetroepen zoals bergtroepen. Ook kreeg niet elke soldaat een stoofje, meerdere soldaten moesten deze stoven met elkaar delen.
In de eerste plaats werden deze stoofjes het hele jaar door gebruikt om eten op te warmen, maar in de winter bewees het ook zijn dienst als draagbaar kampvuur waaraan de soldaten zich konden verwarmen.
Nog iets waar de Arara heel handig voor leek te zijn, was het warm houden van batterijen van voertuigen bij vorst! Zoals de meesten onder ons al wel eens hebben ondervonden, krijgen batterijen van voertuigen het enorm te verduren bij vriestemperaturen. De Arara werd dan vaak onder het voertuig geplaatst om te verhinderen dat de batterij zou leeglopen door de vrieskou. Zo konden voertuigen ondanks het koude weer toch snel weer gestart worden.
Zoals gezegd, werd de Arara voornamelijk gebruikt voor het opwarmen van eten. Dat gebeurde in de eerste plaats in het Duitse 'Essgeschirr' model 31. Kort en bondig: het Essgeschirr model 31 is bij ons beter bekend als... een gamel.
Ook als er nergens droog hout of brandbaar materiaal te vinden was, konden met de benzinegestookte Arara de rantsoenen verwarmd worden. Hoewel de Arara op vele vlakken zijn doel bewees, kende hij op die manier ook een minpuntje. De Arara kon enkel verwarmd worden met benzine, wat erg schaars werd in de loop van de oorlog. 
Foto
Enkele Vlaamse vrijwilligers van het Freiwilligers Legion Flandern bij het verwarmen van hun rantsoenen. Indien mogelijk werd vaak voorkeur gegeven aan houtvuren om benzine te sparen voor tijden van nood.

Bon Appétit

Foto
Bronnen
Saiz, A., Deutsche Soldaten: Uniforms, Equipment & Personal Items of the German Soldier 1939-45, Casemate Publishers, 2008.

Maart 2019

Het Object van de Maand Maart zet enkele Belgische uniformstukken in de kijker van een militaire geneesheer uit de nabije regio. Het betreft de uniformvest, kepie en lederen riem van reserve onderluitenant - arts Bartholomé Arnold Van Can uit Leopoldsburg. 
Bartholomé Arnold Van Can werd geboren in Leopoldsburg op 23 februari 1905 en was de zoon van Charles Van Can en Marie Vanderkelen. Arnold studeerde geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven en zat in de 2de kandidatuur toen hij werd opgeroepen voor zijn militaire dienstplicht. In januari 1926 werd hij ingelijfd in het 3de Geneeskundige Korps als milicien en kreeg als stamnummer 280/67.
Een jaar later ging hij over naar het 2de Geneeskundig Korps. Tijdens zijn dienstplicht, werd Arnold Van Can enkele malen bevorderd met een hogere rang en genoot hij ook de opleiding van brancardier-infirmier. In het 1936 verliet Arnold Van Can het ouderlijke nest in Leopoldsburg en verhuisde hij naar Gent. In datzelfde jaar werd hij uiteindelijk benoemd tot reserve onderluitenant – arts. Als officier kreeg hij een nieuw stamnummer 36746. Bij die laatste promotie liet hij zeer waarschijnlijk het getoonde uniform maken.
In vredestijd maakte hij deel uit van het 2de Geneeskundig Korps. Zowel in 1938 als 1939 werd hij opnieuw onder de wapens geroepen. Het militaire dossier van Arnold Van Can geeft helaas geen verdere details over het persoonlijke verloop van de Achttiendaagse Veldtocht. Wel is duidelijk dat hij vanaf 11 september 1939 werd gemobiliseerd en in dienst bleef tot juni 1940. 
Via andere bronnen kon het verhaal van deze reserve officier echter wel worden gereconstrueerd. Bartholomé Arnold Van Can werd namelijk teruggevonden in de slagorde van officieren binnen het 35ste Linieregiment tijdens de Achttiendaagse Veldtocht. In mei 1940 was hij bij die eenheid actief als geneesheer-médicin binnen de Staf van het Iste Bataljon. 


Onderluitenant Bartholomé Arnold Van Can tijdens de Achttiendaagse Veldtocht
Het 35ste Linieregiment was een infanterieregiment van de tweede reserve en werd ontdubbeld van het 5de Linieregiment. De eenheid was in mei 1940 verantwoordelijk voor de verdediging van de ondersector Beringen en bemande daar de stellingen aan het Albertkanaal. De troepen lagen opgesteld in het gebied ten westen en noordwesten van het Albertkanaal tussen Beringen en Paal. 
  • Het Iste bataljon bemande het noordelijke deel van de ondersector langsheen de oever van het Albertkanaal nabij Tervant. 
  • Het IIde Bataljon lag in tweede lijn opgesteld in de zone tussen het Albertkanaal en Paal, nabij de grote baan van Beringen naar Paal. 
  • het IIIde bataljon bezette het zuidelijke deel van de ondersector en lag ook bij het Albertkanaal nabij Beringen. 
  • De twee bataljons aan het kanaal (Iste en IIIde Bataljon) beschikten ook over vier C47 anti-tankkanonnen van de divisietroepen.
  • De troepen van het 35ste Linieregiment werden daarnaast rechtstreeks bijgestaan door de kanonnen van het IIde Bataljon van het 22ste Artillerieregiment. 
Op 10, 11 en 12 mei 1940 bleven de manschappen van het 35ste Linieregiment aanwezig in die sector. Vanaf 12 mei kwamen de stellingen meer en meer onder vuur te liggen en werd het contact met invallende Duitse eenheden zeer intens. Op het einde van die dag volgde het evacuatiebevel van alle Belgische sectoren aan het Albertkanaal. De troepen van het 35ste Linieregiment kregen het bevel om zich zo snel mogelijk veilig te stellen achter de K.W. Stelling. In de ochtend van 13 mei bereikte de eenheid Langdorp nabij Aarschot. Vanaf dan was de aftocht definitief ingezet. Via Begijnendijk, Keerbergen en Mechelen begaven de manschappen zich naar Breendonk (14-17 mei). Van daaruit trok het 35ste Linieregiment verder naar Appels bij Dendermonde en zo naar Beerst bij Diksmuide (17-18 mei). In de omgeving van Diksmuide werd de eenheid uiteindelijk op rust gesteld tot de Duitsers ook die omgeving bedreigden. 
Van 21 tot 24 mei bezette het 35ste Linieregiment de noordrand van Diksmuide en de brug van Tervate. In de nacht van 25 op 26 mei kreeg de eenheid een groter gebied toebedeeld en liep de verdedigingszone van Klerken en Diksmuide tot aan de Franse grens. Het Iste Bataljon stelde zich aan de oostelijke oever van de Ijzer op met drie van de vier compagnieën. De derde compagnie van het Iste bataljon werd nabij de Franse grens opgesteld. Het IIde Bataljon bezette de zone tussen Diksmuide en Klerken. Het IIIde Bataljon nam post tussen de Ijzer en de baan van Woumen naar Zarren. Die posities bleef de eenheid innemen tot aan de capitulatie van het Belgisch Leger. 
Op 29 mei marcheerde het regiment naar Werken, waar het bleef gekantonneerd tot 2 juni. Na die datum trokken de restanten van de eenheid door naar Deerlijk. Tussen 4 en 10 juni verbleven de krijgsgevangenen van het regiment in een lege fabriek in Ronse. Daar volgde op 10 en 11 juni de demobilisatie van de troepen en het reservekader. Ook Arnold Van Can was wellicht bij die groep en keerde op 30 juni 1940 keerde terug naar huis. Na de oorlog vestigde hij zich als arts in Sint-Kwittens-Lennik.


Het uniform van Onderluitenant Bartholomé Arnold Van Can
De uniformstukken van onderluitenant Arnold Van Can vertonen de typische kenmerken van een uniform voor officieren volgens de voorschriften van 1935. In dit geval betreft het stukken die Arnold Van Can liet vervaardigen in zijn geboortedorp Leopoldsburg. De uniformvest werd gemaakt bij kleermaker J. De Coster, een private kleermaker die zich ook specialiseerde in militaire uniformen. De vest is gemaakt in fijne stof en heeft geborduurde insignes van het Geneeskundig Korps, waardoor het uniform kan doorgaan als een stads- of uitgangstenue. Ook de kepie werd geleverd door een firma uit Leopoldsburg, H. Cornélis-Vanderputten. Die laatste ‘Fabrique de kepis militaires' was gevestigd in de Hospitaalstraat 12 te Leopoldsburg.
De kraagspiegels van de vest zijn amarant fluweel van kleur en hebben geborduurde attributen van het Geneeskundige Korps. Ze geven daarnaast de rang van onderluitenant aan. Ook de kepie heeft een amaranten bies, gouden stormriem en goudkleurig insigne, wat typisch is voor officieren-geneesheren van de Gezondheidsdienst.
De schouderstukken van de uniformvest vertonen sporen van cijfers onder de kroontjes en duiden op de aanhechting bij een infanterieregiment. De gouden kroontjes geven weer dat hij werd aangehecht bij een Linieregiment.
Dat klopt ook aangezien onderluitenant Van Can tijdens in mei 1940 diende bij het 35ste Linieregiment. De cijfers werden mogelijk na de wapenfeiten en overgang naar het 'Geneeskundig Depot' verwijderd. 
De militaire loopbaan van Arnold Van Can
30/09/1925 - Goedgekeurd voor de dienst in de gemeente Leopoldsburg als Milicien Klasse 1926.
28/01/1926 - In werkelijke dienst bij het 3de Geneeskundig Korps.
15/12/1926 - Benoemd tot korporaal.
14/01/1927 - Overgegaan naar het 2de Geneeskundig Korps.
01/07/1927 - Benoemd tot sergeant.
01/11/1935 - Benoemd tot adjudant.
26/09/1936 - Benoemd tot reserve onderluitenant - arts.
21/10/1936 - Administratief toegewezen aan het 2de Geneeskundig Korps.
28/09/1938 - Opnieuw onder de wapens geroepen tot 02/10/1938.
11/09/1939 - Gemobiliseerd en onder de wapens tot 30/06/1940.

 
Periodes 'onder de wapens' 
Periode 1: 30/09/1926 – 29/09/1927.
Periode 2: 12/07/1929 – 22/08/1929.
Periode 3: 28/09/1938 – 02/10/1938.
Periode 4: 11/09/1939 – 30/06/1940.
Na de veldtocht van mei 1940 werd hij toegewezen aan het Depot van de Geneeskundige Dienst van het Leger.

 
Onderscheidingen 
Kruis van Ridder in de Kroonorde
 
Bronnen 
BRUSSEL, Centrum voor Historische Documentatie Evere, Slagorde der officieren 35ste Linie.
BRUSSEL, DGHR-Notariaat Evere, Militair personeelsdossier B.A. Van Can. 
BRUSSEL, DGHR-Notariaat Evere, Militair zakboekje van B.A. Van Can.
​De Achttiendaagse Veldtocht, (http://18daagseveldtocht.be/).
De Belgische soldaat van mei 1940, (www.abbl1940.be). 
DE FABRIBECKERS, De veldtocht van het Belgisch Leger in 1940, Lummen, 1966.

Dankwoord
Met oprechte dank aan Dhr. G. Broos voor zijn hulp bij de opzoekingen naar onderluitenant B.A. Van Can. Een snelle doorbraak in het onderzoek naar deze uniformstukken was enkel zo mogelijk.
Eveneens een groot woord van dank aan Dhr. W. Van Opstal voor alle bijstand en informatie. Dankzij die hulp kon B.A. Van Can snel worden teruggevonden in de slagorde van Belgische officieren die deelnamen aan de campagne van mei 1940 en staat de actieve rol van deze geneesheer bij het 35ste Linieregiment buiten kijf. 
Enorm bedankt, heren!

April 2019

Foto
De Duitse soldaat met zijn hebben en houden
Soms vraag je jezelf misschien wel eens af... "Waar steken ze het toch allemaal, die soldaten?! En hoe krijgen ze het overal mee naartoe gesleurd?!"
Wel, dan kan het object van de maand April hier misschien wat duidelijkheid in scheppen! Deze keer bespreken we immers een paar methoden, waarop de Duitse infanterist zijn broodnodige bepakking in het veld meedroeg. Verscheidene zaken zoals de broodzak, het schepje, patroontassen, ... werden rechtstreeks aan de koppelriem gedragen, maar natuurlijk kon je daar geen dingen blijven aanhangen.

De Y-riem
Foto
De bovenstaande foto laat zien dat er al een groot deel van de bepakking rechtstreeks aan de riem werd gedragen. Om het gewicht van de volledige uitrusting toch wat te spreiden en genoeg plaats te hebben om alles met zich mee te kunnen dragen, werd net voor de oorlog de zogenaamde Y-riem ontwikkeld. De naam 'Y-riem' ontleende zich uiteraard van de vorm die de riem had.
Foto
De riem werd over de schouders gedragen en kon zowel vooraan als achteraan worden vastgemaakt aan allerlei toebehoren. Hierboven een voorbeeld van de bevestigingsmethoden. Links vooraan op de foto hangt de Y-riem vast aan een koppelhaak en aan de andere kant werd deze aan de ring van de patroontas bevestigd. Achteraan op de rug hangt de Y-riem rechtstreeks aan de koppelriem met behulp van de haak.
Het doel van de Y-riem was enerzijds een deel van de bepakking op de rug te kunnen meedragen en tegelijk ook ondersteuning te geven aan de reeds zwaarbeladen buikriem. Aan de 2 'metalen ogen' op de achterzijde kon met behulp van pakriempjes bijvoorbeeld het tentzeil, een dekentje of een Essgeschirr (eetketeltje) worden bevestigd.
Voor de introductie van de Y-riem werd de koppelriem rechtstreeks gedragen op de uniformhaken in de Feldbluse of veldbloes, maar dat bleek ruim onvoldoende om een volledige bepakking te dragen. Met de Y-riem werd dat probleem grotendeels opgelost en werd het gewicht ook over de schouders verdeeld. 2 extra riempjes vooraan konden onder de oksel worden geplooid om zo andere zaken als 'rugzak' te kunnen dragen. (Zie hieronder.)

Het 'A-frame' of Gefechtsgepäck
Foto
Omdat de Y-riem op zich nog steeds niet voldeed om een volledige bepakking op degelijke wijze te kunnen transporteren, werd tegelijk het Gefechtsgepäck of ook wel A-frame ontwikkeld. Dat uitrustingsstuk werd speciaal ontwikkeld om op de Y-riem te bevestigen. Ook dat stuk ontleende zijn naam aan zijn typische vorm en werd gedragen op de rug van de soldaat.
Het A-frame vormde eigenlijk een simpele, stevige draagconstructie met daarop een aantal bindriemen, om onder andere de Zeltbahn (tentzeil) en het Essgeschirr (eetketeltje) te bevestigen. Op de foto bovenaan is te zien hoe het opgerolde tentzeil kon worden bevestigd. Het eetketeltje werd met een extra riempje door de canvasriemen vastgemaakt. 
Het A-frame had zowel boven als onder 4 haken, waarmee het draagstel aan de Y-riem werd gehangen. Vaak werden ook andere zaken bij op het A-frame gedragen, zodat deze niet meer aan de koppelriem moesten.
​

Het Tragegestell
Foto
Het tragegestell M43 in actie. De soldaat heeft hier o.a. een munitiekist, enkele steelgranaten en ... een brood op gemonteerd.
Terwijl het A-frame prima zijn werk deed om lichtere bepakking met zich mee te dragen, moesten helaas ook zwaardere lasten worden getransporteerd. Om dat makkelijker te maken, werd in de loop van de oorlog het Tragegestell (Model 43) ontwikkeld. 
Ook munitie en wapen-gerelateerd materialen moest immers worden getransporteerd. Speciaal daarvoor werd een 'draagstel' of Tragegestell ontwikkeld. Eerder in de oorlog werd al een vergelijkbaar uitrustingsstuk ontwikkeld om mortiergranaten (5 cm mortier) te transporteren. Dat draagstel (Model 39) bleek echter ook zeer handig om andere zaken met zich mee te nemen.
Op basis van het eerdere ontwerp werd het Tragegestell M43 ontwikkeld. Het Tragegestell bestond uit een stalen frame met brede draagriemen om de rug te beschermen en een buikriem voor stevigheid. Verder werden op de achterzijde 3 horizontale en 1 verticale riem aangebracht om de lading te zekeren. Het gewicht van de lading rustte op een horizontale versteviging onderaan het frame.
De rugzak
Verder waren er nog verschillende andere manieren om materiaal te transporteren. Zo was er een groot aanbod van rugzakken beschikbaar voor de soldaten. De meeste rugzakken konden met behulp van riemen over de schouder worden gedragen.
Sturmgepäck M44
In het jaar 1944 werd nog een ander type rugzak ontwikkeld, het Sturmgepäck Modell 44. Dat uitrustingsstuk was een combinatie van een rugzak en een A-frame. De achterkant van de draagzak wordt getypeerd door 4 haken, die rechtstreeks aan de Y-riem werden gehangen. Op die manier kon het Sturmgepäck als rugzak worden gedragen met behulp van de Y-riem. Vooraan waren 2 lederen riemen voorzien om het opgerolde tentzeil in te transporteren. Op het bovenstaande exemplaar is een buitgemaakt Belgisch tentzeil te zien. 
​
Bronnen
Wehrmacht Infantry Equipment and Field Gear,  www.mp44.nl. 
Pickering, R., Field equipment of the German forces in world war II, Military Mode, Bath, 2014.
Sokerivatsa, F., www.FJM44.com.  

Mei 2019

In het jaar 1944 werd het luchtgevaar in de regio zeer reëel. Met het oog op de landing in Normandië werden de geallieerde bombardementen in de bezette gebieden opgedreven en kwamen heel wat strategische plaatsen in het vizier van de bommenwerpers. In de maand mei van het jaar 1944 – deze maand exact 75 jaar geleden – kwamen de bombardementen voor Balen en Olmen zéér dichtbij. Menig burger uit de streek zat tijdens die dagen - én vooral nachten - in de schuilkelder of abri…
Het Object van de Maand Mei zet ter nagedachtenis van alle slachtoffers – burgers, Duitse militairen en geallieerde vliegeniers – enkele objecten in de kijker over de twee bombardementen op Beverlo en 't Kamp in mei 1944.

​
We will remember them…
Het bombardement op Beverlo van 12 mei 1944
In de nacht van 11 op 12 mei 1944 werd het dorp Beverlo voor een eerste maal opgeschrikt door een hevig bombardement. Die nacht namen acht Mosquito vliegtuigen (om het doel te markeren) en 182 bommenwerpers deel aan een raid met doelwit Leopoldsburg. Om verschillende redenen werd het eigenlijke doel, het Duitse opleidingscentrum in het Kamp van Beverlo, niet goed gemarkeerd en kwam vooral Beverlo in het vizier van de bommenwerpers. 99 toestellen lieten effectief hun lading bommen vallen, waarna het bombardement werd stopgezet. Er vielen bommen op het grondgebied van Olmen, Ham, Heppen en Koersel, maar vooral de Zuidstraat in Beverlo en de Tuinwijk van Beringen kregen het zwaar te verduren. In Olmen kwamen een negental bommen neer in Germeer, waarbij enkele woningen beschadigd geraakten.
Tijdens de oorlogsperiode waren de lokale besturen verplicht om alle inslagen van bommen of het neervallen van vliegtuigen te registreren en melden aan de hogere overheden. Op 19 juni 1944 stuurde het gemeentebestuur van Olmen een 'samenvattende staat van oorlogsgebeurtenissen sedert 1 januari 1944' naar de gouverneur van de Provincie Antwerpen met daarop een vermelding van het bombardement op 12 mei 1944. De balans die toen werd opgemaakt en doorgegeven:  geen slachtoffers, 150 beschadigde woningen. 

Het geallieerde Bomber Command verloor vijf Lancasters tijdens de raid. De menselijke tol voor de buurgemeenten was echter enorm. Maar liefst 84 burgers lieten het leven tijdens het bombardement. Ook de Gemeenteschool van Beverlo werd getroffen. Een tiental Duitse soldaten die daar waren ingekwartierd, kwamen om het leven. Enkele dagen later bezweken nog een twee Duitse soldaten aan hun verwondingen.
 
Het bombardement op Leopoldsburg van 28 mei 1944
Later die maand, in de nacht van 27 op 28 mei 1944, werd al een nieuwe raid gepland met als doelwit het Kamp van Beverlo. Aan de raid namen 331 toestellen deel. Het bombardement vond plaats tussen 01.54u en 02.18u. Acht Mosquito toestellen markeerden eerst het doelwit. Enkele minuten later volgde een luchtbombardement dat vooral het opleidingscentrum van de Kriegsmarine, het Krijgshospitaal en de magazijnen van het Kamp trof. 
Tijdens het bombardement kwamen vooral Duitse militairen (de schattingen variëren tussen 300 en 7000 personen) om het leven, waarvan het merendeel bij de Kriegsmarine was ingedeeld. Ongeveer 270 overleden militairen werden geregistreerd als slachtoffer van het bombardement. Aanvankelijk kregen zij allen een laatste rustplaats op de Duitse Militaire Begraafplaats van Leopoldsburg. De meeste, geregistreerde slachtoffers werden begraven in een massagraf. In 1951 werden de graven overgebracht naar de Duitse Militaire Begraafplaats in Lommel. De slachtoffers uit het voormalige massagraf liggen thans in Blokken 54 en 55.
De aanval trof echter ook opnieuw de burgerbevolking in Leopoldsburg en Heppen. Tijdens de tweede aanval op het einde van mei 1944 kwamen 19 personen om het leven. Tien woningen werden met de grond gelijkgemaakt en vele huizen raakten beschadigd. 
Het bombardement deed eveneens de gemeenten Balen en Olmen, net zoals de omliggende dorpen, op de grondvesten daveren. De vlammenzee was dan ook zeer goed zichtbaar vanuit de buurgemeenten en heel wat gebouwen liepen schade op ten gevolge van de hevige luchtaanvallen in mei 1944.
Voor nieuwsgierige burgers was het bijna onmogelijk om in Leopoldsburg te geraken. De gebombardeerde zone werd hermetisch afgesloten door de Duitsers. Wie het waagde om in de buurt te komen, werd opgeëist en ingezet bij de opruimwerkzaamheden.
Matrozen Martin Gahbauer en Alois Wolf
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het Kamp van Beverlo door de Duitsers gebruikt als opleidingscentrum en doorgangsplaats voor troepen. De militaire terreinen en gebouwen werden hoofdzakelijk gebruikt voor de opleiding van Kriegsmarine en SS-eenheden. Daarnaast verbleven er in Leopoldsburg ook leden van de Feldgendarmerie en was het dorp een belangrijk administratief centrum voor de Duitsers. Het was namelijk de enige plaats in Noord-Limburg waar een Ortskommandantur was gevestigd.
De zogenaamde Truppenübungsplatz Beverloo zorgde voor een constante aanwezigheid en circulatie van Duitse militairen in de regio. Leopoldsburg groeide onder andere uit tot een belangrijk scholingscentrum voor de Duitse Kriegsmarine. Maar in de lente van 1944 waren ook bijzondere eenheden in en rond het kamp aanwezig zoals de 12. SS-Panzer-Division 'Hitlerjugend'. 
Eén van de jonge Kriegsmarine rekruten die tijdens het laatste oorlogsjaar in Leopoldsburg een opleiding genoot, was Matroze-Obergefreiter Alois Wolf. Hij werd in 1944 gekazerneerd in het Kamp van Beverlo en daar gevormd tot bemanningslid van een zogenaamde U-boot of duikboot. Alois Wolf werd geboren op 26 september 1921 en was in de zomer van 1944 net geen 23 jaar oud. Hij werd slachtoffer van het tweede bombardement in de nacht van 27 op 28 mei 1944. Zijn graf is terug te vinden op de Duitse Militaire Begraafplaats in Lommel. Hij rust thans in Blok 54 onder Grafsteen 413.
Een ander slachtoffer was Matroos Martin Gahbauer. Ook hij was ingedeeld bij de Kriegsmarine en verbleef die periode in het Kamp van Beverlo. Martin Gahbauer werd geboren op 22 januari 1901 en was 43 jaar. Zijn graf ligt vlakbij dat van Alois Wolf op de Duitse Militaire Begraafplaats van Lommel. Hij rust eveneens in Blok 54, onder Grafsteen 433.
Halifax HX 313 QB-B - Blonde Bomber
Tijdens de raid van 27-28 mei 1944 verloren de geallieerden 10 toestellen, waaronder 1 Lancaster en 9 Halifax bommenwerpers. Eén van die toestellen kwam ten val vlakbij de gemeentegrens van Oostham en Olmen: Halifax HX313 QB-B van het 424th Squadron.
Toen de bommenluiken van Halifax HX313 openden boven het grondgebied van Kwaadmechelen en Oostham werd de Blonde Bomber onder vuur genomen door een Duitse Junkers JU88 nachtjager, die was opgestegen bij het vliegveld van Brustum. De bommenwerper werd langs onder aangeschoten en de linker binnenmotor vloog in brand. De kogels sloegen van voor naar achter doorheen het toestel. De brand kon niet worden bedwongen en breidde uit, waardoor de piloot zijn bemanningsleden het bevel gaf te springen. Het toestel zelf crashte nabij Langven. 
De verhalen van de bemanningsleden van Halifax HX313 QB-B met bijnaam 'Blonde Bomber' kenden allen een verschillende afloop. Hierna volgt een beknopt overzicht van de crew en hun lot.

F/Lt Eric L. Mallett - RCAF – Pilot 
F/O W.J. Elliott - RCAF – 2nd Pilot 

Sgt M. Muir - RAF - Flight Engineer 
F/O Robert A. Irwin – RCAF – Navigator 
W/O Kenneth C. Sweatman - RCAF – Bomb Aimer 
Sgt Wilfred G. Wakely - RCAF - Wireless Operator 
Sgt George F. Freeman - RCAF - Mid Upper Gunner 
F/Sgt Victor G. Poppa - RCAF - Rear Gunner 
Eerste piloot Eric Mallet en bommenrichter Kenneth Sweatman wisten met hulp van de Olmense en Balense B.N.B - afdeling uit handen te blijven van de Duitsers. Zij werden via Geel en Turnhout naar Brussel overgebracht. Ten slotte kwamen ze in een geheim kamp terecht in de Belgische Ardennen en verbleven daar tot aan de bevrijding. 
Boordmecanicien Maurice Muir belandde net zoals tweede piloot James Bill Elliott op een escape line. Vanuit Veerle vertrokken ze richting Brussel. Aanvankelijk leek alles goed te gaan, maar ze belandden in een valstrik en eindigden als Prisoner of War. Ook staartschutter Victor Poppa eindigde als Prisoner of War. Door ernstige verwondingen was hij genoodzaakt zichzelf aan te geven bij de politie. Hij werd eerst verzorgd in het gebombardeerde krijgshospitaal van Leopoldsburg en later overgebracht naar Brussel. Na Brussel volgde een krijgsgevangenkamp in Duitsland. 
Bij het het vliegtuigwrak werden twee dode bemanningsleden aangetroffen. De bovenste schutter George Freeman werd ernstig verbrand - wellicht gekwetst of gedood tijdens het luchtgevecht - en werd in de geschutskoepel aangetroffen. Ook radio-operator werd levenloos naast het wrak teruggevonden. 
Een derde slachtoffer was navigator Robert Irwin. Hij werd teruggevonden op een veld bij de jongensschool van Olmen-Stotert. Hij overleefde de sprong uit het vliegtuig niet. 
 
De drie dodelijke slachtoffers werden aanvankelijk, op 30 mei 1944, begraven in Sint-Truiden. Na de oorlog (in 1955) werden zij overgebracht naar Heverlee War Cemetery. Thans liggen zij allen begraven in Plot V, Rij D. De referentiecodes van de graven van Wilfred Wakely, Robert Irwin en George Freeman zijn respectievelijk Graf 5.D.1, Graf 5.D.2 en Graf 5.D.3. Navigator ‘Bob’ Irwin werd levenloos teruggevonden in Olmen-Stotert en kreeg om die reden ook een vermelding op het lokale oorlogsmonument op de begraafplaats van Olmen.
We will remeber them... 
​Burgers omgekomen tijdens het bombardement van 11-12 mei 1944
Arnould Eugénie Marie Thérèse - 27 jaar 
Beckers August Camille Julien - 11 jaar
Beckers Julien Maria - 18 jaar 
Beckers Maria Juliana Fernandina - 39 jaar 
Beelen Maria Ludovica - 39 jaar 
Bensch August - 25 jaar 
Bodard Maria Constantia - 61 jaar 
Bogaerts Marietta Frederique Thérèse - 29 jaar 
Boons Gustaaf - 15 jaar 
Boons Julienne - 12 jaar 
Camps Maria Josephina - 74 jaar 
Carpentero Franciscus Irenus Willy - 32 jaar
Carpentero Lucette Coleta Augusta - 2 jaar
Ceustermans François - 1 jaar 
Claes Augustinus - 48 jaar 
Claes Jean Livinus - 15 jaar 
Claes Jean Marcel - 9 jaar 
Claes Maria Irena Lydia - 4 jaar
Claes Maria Magdalena Gabrielle - 20 jaar
Claes Maria Stephania Juliette - 18 jaar
Coenen Augustinus - 20 jaar
Csany Joseph - 19 jaar
Csany Louis - 15 jaar 
Den Hond Benediktus - 5 jaar 
De Wit Maria Joanna - 37 jaar 
Dillen Franciscus - 17 jaar 
Geleta Rosa - 45 jaar
Grykowski Wladislaw - 44 jaar 
Hermans Agnes Marie Simone - 3 jaar 
Jansen Emiel Clemens Jozef - 3 jaar 
Kaluza Hélène Bronica - 2 jaar 
Kaluza Stanislawa Geneva - 17 jaar 
Kinable Maria Barbara - 47 jaar 
Laenen Louis - 24 jaar
Lodewijckx Rik - 24 jaar 
Mombers Jozef Englebert (Jefke) - 16 jaar 
​Morèt Jean - 37 jaar 
Nijs Leonardus Amandus - 29 jaar 
Nijs Maria Elisabeth Mathilda - 27 jaar 
Nijs Nelly Bertha Eugenie - 2 jaar 
Nijs Raymond Albert - 10 maanden 
Nijs Roger Jean Marcel - 5 jaar 
​Peeters Charel - 33 jaar 
​
​Peeters Henrica Theresia - 17 jaar 
Perceval Maria Carolina - 24 jaar 
Perceval Victorina Elisabeth - 23 jaar 
Peremans Karel - 38 jaar 
Peremans Maria Louisa Fernandina - 3 jaar
Peremans Rimiglus Jozef - 1 jaar 
Quintens Eugeen Florent François - 5 jaar 
Quintens Gustave Henri - 30 jaar 
Quintens Jean Charles Alfons - 3 jaar
Reusen Petrus Josephus Amandus - 44 jaar 
Reynders Maria Bernardina - 70 jaar 
Rogghe Leopold - 11 jaar 
Rutten René François Louis - 5 jaar 
Smets Livinus - 17 jaar 
Stalmans Maria Stephania Emma - 44 jaar
Theys Maria Clementina - 30 jaar
Tordoor Jeanine Martha Eugenie - 1 maand 
Tordoor Josette Bernardine Maria - 4 jaar 
Tordoor Marcel Georges - 7 jaar 
Van Damme Suzanne - 9 jaar 
Vandergraesen Maria Mathildis - 25 jaar 
Vandergraesen Petrus Jozef - 9 jaar 
Vandersteen Louisa - 68 jaar 
Vanhoudt Maria Josephina Leontina - 18 jaar 
Vanhoudt Maria Theresia Joanna - 27 jaar 
Vanhoudt Maria Ursula Alfonsina - 20 jaar 
Vanierschot Augustinus Albertus - 21 jaar 
Vanierschot Leopold (Leon) - 26 jaar 
Vanpol Hilda Ludovica - 1 jaar 
Van Steenwegen Hendrik - 43 jaar 
Verhaegen Irma Maria - 19 jaar
Vertessen Carolus Ludovicus - 84 jaar 
Viekevorst Felix (Jef) - 48 jaar 
Viekevorst Jean Denis - 17 jaar 
Viekevorst Maria Elisa Rosa - 11 jaar 
Viekevorst Melania Odilia - 28 jaar 
Viekevorst Wivina Maria - 16 jaar 
Wautraets Maria Judith - 22 jaar 
Burgers omgekomen tijdens het bombardement van 27-28 mei 1944
Agemans Gustaaf - 43 jaar
Binnemans Therese - 70 jaar 
Breeur Maria - 77 jaar
De Rijck Frans - 72 jaar 
De Vos Bernard - 61 jaar
De Vos Donaat - 13 jaar
De Vos J.ozef - 11 jaar
​
De Vos Lievin - 8 jaar
De Vos Remy - 16 jaar
De Vos Roger - 6 jaar
De Vuyst Elodia - 39 jaar
Dierckx Julia - 30 jaar
Eynatten Florentine - 31 jaar 
Huysmans Leopold - 16 jaar 
​
Oyen Maria - 37 jaar
Smolders Dominiek - 57 jaar
Tormans Jozef - 75 jaar 
Van de Wiele Jules - 50 jaar 
Vleugels Ward - 32 jaar
They shall grow not old as we that are left grow old… 
Omgekomen vliegtuigbemanningen tijdens het bombardement van 11-12 mei 1944
Lancaster ND 951 WS-Z – 9 Sqn
P/O Bunnagar - Pilot
Sgt Leggitt - Flight Engineer
Sgt Henderson - Navigator
F/O Isfan - Bomb Aimer
Sgt Chambers - Wireless Operator
Sgt Easterlow 
- Air Gunner
Sgt Watson - Air Gunner
 
Lancaster LM 454 QR-Z– 61 Sqn
P/O Eastwood – Pilot
F/O Kayser – Navigator
Sgt Kinsman
Sgt Crump
F/S Ayre
W/O Middleton
Lancaster LL 792 PO-E – 467 Sqn
P/O Ward – Pilot
W/C Balmer – Pilot
F/S Barber – Flight Engineer
P/O Watson – Wireless Operator
F/S Connely – Air Gunner
F/O Hammond – Bomb Aimer
F/L Hare – Air Gunner
Sgt Stevens – Air Gunner
 
Lancaster ME 737 LE-S – 630 Sqn
P/O Watt – Pilot
P/O Grant – Air Gunner
Sgt Rowthorn – Air Gunner
Sgt Amiens – Wireless Operator
Sgt Thompson – Navigator
Lancaster ND580 LE-G – 630 Sqn
P/O Jackson
Sgt Owen
F/S Muddiman
F/O Feldman
Sgt Cardlidge
Sgt Seago
Sgt Louis
Omgekomen vliegtuigbemanningen tijdens het bombardement van 27-28 mei 1944
Lancaster LM 459 SR-K– 101 Sqn
P/O Allen
Sgt Benson
F/S Friedt
Sgt Power
F/O Nowens
Sgt Reid
Sgt Evans
Sgt Harris
 
Halifax MZ 649 DY-Y – 102 Sqn
P/O Hughes
F/O Codsell
F/O Scott
F/S Collins
Sgt Eburne - Air Gunner
Sgt Lethbridge - Air Gunner
Sgt Welsh
 
Halifax MZ 502 PT-U– 420 Sqn
S/L Beall
F/O Robinson
F/O Andrews
P/O Woolley
Sgt Stainton
P/O Goodall
Sgt Hickox
F/S Mohler
Halifax LW 365 ZL-W – 427 Sqn
P/O Scobie – Pilot
F/O Smith – Navigator
F/O Nahu – Bomb Aimer
Sgt Rudge – Flight Engineer
Sgt Whiteside – Wireless Operator
P/O Cardinal – Air Gunner
P/O Vinett - Air Gunner

​Halifax LV 831 ZL-P – 427 Sqn
P/O Deveraux – Pilot
W/O Brown - Wireless Operator 
F/O Ford - Bomb Aimer
Sgt Patience - Air Gunner
Sgt Roach - Flight Engineer
Sgt Edwards – Air Gunner
P/O Stephenson - Navigator
 
Halifax MZ 295 AL-Y – 429 Sqn
P/O Ross – Pilot
P/O Bailey – Navigator
F/O Rabovsky – Bomb Aimer
Sgt Hornby – Flight Engineer
P/O Dunlop – Wireless Operator
P/O Coltman – Air Gunner
P/O Kirton – Air Gunner
Halifax HX 276 HD-U – 466 Sqn
P/O Page – Pilot
W/O Beavan
W/O Browne
W/O Cain
Sgt Impey – Air Gunner
F/S Moody
Sgt Cox – Flight Engineer
 
Halifax LK 811 QO-N – 432 Sqn
F/S Menzies – Pilot
Sgt Clarke – Flight Engineer (MIA)
Sgt McClay – Air Gunner (MIA)
P/O Rogers – Air Gunner (MIA)
 
Halifax LK 865 C8-Q – 640 Sqn
F/O Williams – Pilot
F/O Lambert – Flight Engineer
Sgt Messenger – Air Gunner
 
Halifax HX 313 QB-B – 424 Sqn
F/O Irwin – Navigator
Sgt Wakely – Wireless Operator
Sgt Freeman – Mid Upper Gunner ​​
Ruhe in Frieden... 
Duitse militairen omgekomen tijdens het bombardement van 11-12 mei 1944
Brüggemann Hermann
Marine Artillerist Feldwebel
+12.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 15 – Graf 542
 
Conrad Kurt
Stb. Feldwebel
+12.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 15 – Graf 546
 
Eichner Willi
Marine Artillerist
+12.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 15 – Graf 545
 
Gehre Alwin
Marine Artillerist
°+12.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 15 – Graf 614
Halke Heinrich
Matroze Obergefreiter
+12.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel 
Blok 20 – Graf 252
 
Hennings Hans
Matroze Obergefreiter
+12.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel 
Blok 20 – Graf 251
 
Gilara
DAD. Gr.
+14.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel 
Blok 20 – Graf 92
 
Börner Alfred
Marine Feldwebel
+17.05.1944 Beverlo
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel 
​Blok 20 – Graf 251
Duitse militairen omgekomen tijdens het bombardement van 27-28 mei 1944
De onderstaande personen werden aanvankelijk in een massagraf begraven op de militaire begraafplaats van Leopoldsburg. In 1951 werden de stoffelijke overschotten overgebracht naar de Duitse militaire begraafplaats van Lommel, waar ze allen een individueel graf kregen. 
Albers Walter
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 111
 
Arlet Greta
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 173
 
Baasen Jacob
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Bartemus Leopold
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 168
 
Barsch Richard
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 20 – Graf 247
 
Bauer Walter
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 171
 
Becker Mathias
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Becker Paul
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 325
 
Behrendt Otto
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Behrens Bernhard
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 89
 
Berdt Theo
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 94
 
Beyer Heinz
Stabs Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Bechler Johann
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 196
 
Beilinski Friedrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Bierschbach Wilhelm
Bootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 259
 
Biesenbach Friedrich
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 327
 
Birnstiel Louis
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Biskup Ludwig
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Blawatt Richard
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 421
 
Blees Wilhelm
Obermatrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 241
 
Blume Werner
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 512
 
Boomgarten Werner
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 425
 
Bohr Herwig
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 163
 
Bose Georg
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 9
 
Braun Elfriede
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 190
 
Brausen Josef
Bootsman
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 18
 
Breer Heinrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 517
 
Brinkmann Heinrich
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 435
 
Bretz Anton
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 162
 
Buschak Franz
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 429
 
Buttel Friedrich
Oberbootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 256
 
Czyz Heinrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 182
 
Degenhart Karl
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 263
 
Deike Friedrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 253
 
Deters Johann
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Donner Johannes
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 519
 
Egging Paul
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Eichler Erick
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 200
 
Eierman Siegfried
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Elzer Hans-Gunter
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 250
 
Erdmann Karl
Obergereiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Ernegger Florian
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 408
 
Fabienke Wilhelm
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 414
 
Finker Josef
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Foll Friedrich
Overleutnant
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Franzke Helmut
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 511
 
Frecken Josef
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Frank Eduard
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 248
 
Fritsch Karl
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 187
 
Frommelt Herbert
Kraftfahrer
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Fürst Josef
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 430
 
Gahbauer Martin
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 433
 
Gattermann Ludwig
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Geerken Luitjen
Bootsman
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 244
 
Gerner Hans
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 515
 
Gerstmayer Otto
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 419
 
Glandien Friedrich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 331
 
Gloger Richard
Hauptfeldwebel
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 27
 
Gogge Heinz
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Gogolok Wilhelm
Oberbootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 34
 
Gossler Josef
Bootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 38
 
Gottschlich Heinrich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 417
 
Greve Erwin
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Gries Erich
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 31
 
Griesch Adolf
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Griesemer Heinrich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 424
 
Grimme Willi
Obermaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 14
 
Grossmann Herman
Artillerist Marine
+01.06.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 175
 
Gross Erich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 88
 
Grosse Theodoor
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 518
 
Grundlach Willi
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 416
 
Gursch Paul
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 402
 
Haase Rudolf
Oberbootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 6
 
Hähnel Alfred
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 261
 
Hannebeck Friedrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 484
 
Hansen Wilhelm
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 405
 
Hartrampf Joachim
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 412
 
Harzendorf Irma
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 188
 
Haufen Helmut
Obermaschinistenmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 24
 
Hecker Paul
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 425
 
Heeren Diedrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 506
 
Heinrich Philip
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 174
 
Heinschn Albert
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 254
 
Heinze Kurt
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 246
 
Herbert Karl
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel 
Blok 54 – Graf 437
 
Herder Karl
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 249
 
Hering Erwin
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 423
 
Hermann Franz
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 428
 
Hinz Rudi
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 81
 
Hirsch Viktor
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 36
 
Hofmann Heinrich
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 330
 
Hommers Hans
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 321
 
Hubrich August
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 407
 
Hürler Aloisius
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 179
 
Jager Thomas
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 96
 
Janik Alois
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 510
 
Jehle Erich
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 29
 
Jensen Johann
Bootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 16
 
Jüsten Franz
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 180
 
Kammerhoper Leo
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 505
 
Kastner Rudolf
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 243
 
Kehlre Friedrich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 252
 
Kehrein Ernst
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 411
 
Kerber Willi
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 110
 
Kipping Hans-Theodoor
Bootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 195
 
Klapdoor Willi
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 21
 
Klemann Heinrich
Artillerist
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 170
 
Klinker Peter
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 8
 
Klose Manfred
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 432
 
Koch Arthur
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 84
 
Koch Theodoor
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 428
 
Kocmanek Erich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 178
 
Kolodziey Georg
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 40
 
Kittner Wilhelm
Bootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 439
 
Kops Siegfried
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 332
 
Krings Willi
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 161
 
Krauter Karl
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Kroger Jens
Bootsmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 30
 
Krugel Ernst
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 324
 
Kühnert Friedrich
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 166
 
Kurst Robst
Obermatrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 323

Kutschke Gerhard
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 431
Kwapinski Gustav
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 334
 
Labs Josef
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 177
 
Lange Robert
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 35
 
Larch Emil
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 197
 
Lebenetedt Albert
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 427
 
Linn Wilhelm
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 169
 
Londe Ernst-Adolf
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg

Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Loos Josef
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 10
 
Lukas Franz
Matrose 
​+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Lukes Adolf
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 181
 
Lutje Walter
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Mahler Walter
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 329
 
Mallmann Fritz
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 401
 
Mankel Wilhelm
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 23
 
Mannuss Eugen
Obermaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 32
 
Martinus Willy
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 199
 
Mattes Heinrich
Bootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 509
 
Mehlig Ernst
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 509
 
Mehls Josef
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 11
 
Meindl Ernst
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 95
 
Meinhardt Adolf
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Meischner Gerhard
Oberbootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 85
 
Meyer Karl
Machinistenmaat
+29.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 429
 
Model Paul
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 489
 
Moller Johann
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 39
 
Moray Johann
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
​Blok 54 – Graf 496​

Morbel Franz
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 481
 
Möschel Leopold
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 194
 
Möschel Siegfried
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
​Blok 54 – Graf 258
 
Muller Otto
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 322
 
Nehring Klaus
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 514
 
Nicolaus Hermann
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 409
 
Nolte Ernst
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 260
 
Odendahl Heinrich
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 242
 
Okroy Josef
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 508
 
Oltmanns Max
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 440
 
Österwinter Johann
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 420
 
Oswald Alfred
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 13
 
Ott Alfred
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 26
 
Ottersberg Adolf
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 17
 
Otto Reinhold
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 184
 
Pabst Hans
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 186
 
Pauels Karl
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 415
 
Paulus Paul
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 5
 
Pielles Richard
Oberbootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 404
 
Platt Emmi
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 192
 
Pogge Hermann
Obermaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 15
 
Pohlmann Wilhelm
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 81
 
Preiinger Johann
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 37
 
Reinhold Johanna
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 193
 
Riegenhausen Gustav
Maat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 255
 
Röhrl Anna
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 482
 
Rosebaum Leo
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Ruhlt Josef
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 87
 
Rupprechter Ludwig
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 176
 
Rüsch Gerhard
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 328
 
Rusek Paul
Marine Artillerist
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 2
 
Salpeter Ernst
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 421
 
Schaal Friedrich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 516
 
Schalb Johann
Oberleutnant
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 431
 
Schäfer Kletus
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 90
 
Schellhase Otto
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel 
Onbekend
 
Schiffler Max
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Schinkel Gustav
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 86
 
Schmidt Johann
Marine Artillerist
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 1
 
Schmidt Josef
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 436
 
Schneider Heinz
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 410
 
Schneider Stefhan
Onbekend
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 25
 
Schon Heinrich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 489
 
Schurmanns Anna
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Schwarting Karl-Heinz
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 507
 
Schwerdfleger Elisabeth
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 189
 
Seidel Karl
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 12
 
Servos Christian
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 7
 
Sibilski Eduard
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 486
 
Simonsen Nicolaus-Adolf
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Shoda Johann
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 28
 
Smarszee Florian
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 183
 
Smiga Heinz
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 22
 
Sperber Rudolf
Oberbootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Spiegel Adolf
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 93
 
Steinert Herbert
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 83
 
Steinhauser Isidor
Onbekend
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 418
 
Steinmann Reinold
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 245
 
Steinmark Herbert
Bootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 172
 
Steinstrater Alfons
Obergereiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 422
 
Steudemann Kurt
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 432
 
Stieler Theodor
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 33
 
Stierle Heinz
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 264
 
Stockel Rudolf
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Streblow Erich
Bootsmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 198
 
Stuwe Paul
Oberbootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 20
 
Suchsland Friedrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 165
 
Tammer Edith
Marinehelferin
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 191
 
Thanner Josef
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 438
 
Tölderer Adolf
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 434
 
Tolks Alfred
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 427
 
Treder Willi
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 326
 
Trittel Martin
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 333
 
Urbanzyk Paul
Gefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Vinke Heinrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Vorwinkel Hermann
Obermaat
+30.06.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 403
 
Waitkus Walter
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 925
 
Walowiak Josef
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 513
 
Warnecke Ernst
Obergefreiter
+29.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 167
 
Wichmann Gunter
Obergfreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Wicking Erich
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 251
 
Wieshommer Maximilian
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 492
 
Wilke Erich
Boostmannmaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 82
 
Willer Ernst
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 19
 
Witt Otto
Bootsmannmaat
 
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 164
 
Witzel Alfons
Matrose +28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 483
 
Wolf Alois
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 413
 
Wolf Horst
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 55 – Graf 3
 
Wolf Richard
Hauptfeldwebel
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 426
 
Wolter Hermann
Obermaat
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Wolter Wilhelm
Hauptgefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 406
 
Wüsten Gunter
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 262
 
Wuth Friedrich
Obergefreiter
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 257
 
Zaper Paul
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Onbekend
 
Zickerrow Richard
Oberbootsmann
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 247
 
Zornemann Hermann
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
​Onbekend
De onbekende soldaten uit het voormalige massagraf liggen begraven in Blok 54 onder de graven met nummers 485, 487, 488, 490, 491, 493, 494, 495, 497, 499, 500, 501, 502, 503 en 504. In blok 55 zijn de graven met nummers 4, 97, 98, 99, 100, 360, 422, 423, 424, 426, 430, 433, 434, 435, 436 en 437 niet geïdentificeerd.
​
Daarnaast zijn er ook nog twee graven van Duitse militairen die omkwamen tijdens het bombardement, maar niet werden begraven in het massagraf.
Karl Otto
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
Blok 54 – Graf 359
Kruppe Karl
Matrose
+28.05.1944 Leopoldsburg
Duitse Militaire Begraafplaats Lommel
​Onbekend

​Bronnen
BALEN, Archief en documentatie Werkgroep Balen Bevrijd, Blonde Bomber en voormalig archief Frans Smolders. 
Bidprentjes Duitse soldaten en fotoalbums Kriegsmarine, Collectie Bram Dierckx en Collectie Tim Theunis. 

Commonwealth War Graves Commission, (www. cwgc.org).   
CHORLEY, W.R., Bomber Command Losses of the Second World War 1944, 1996. 
DIERCKX, B., 'Bommen op Balen?!', in DIERCKX, B. en VANLEEUWEN, T. Plichtsbewust of verplicht?! Bijzondere Wachtkorpsen in Balen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Balen, 2018, 9-153. 
De Luchtoorlog boven Balen.

LONCKE, P., Bomber Command for our freedom and yours, Leopoldsburg 12 & 28 Mei 1944, Lommel, 1989.
SMOLDERS, F., De laatste vlucht van de 'Blonde Bomber', s.d.
SMOLDERS, F., Olmen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Olmen, 1989. 
VANDEPOEL, E., 'Mei 44', Film Focus History, 2003, (www.focushistory.be/mei_44.html). 
​
Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge, Register Duitse Militaire Begraafplaats Lommel.
​

Heeft u aanvullingen of bemerkingen? Contacteer ons via de contactpagina. Dank bij voorbaat!

Juni 2019

Foto
De Duitse soldaat en zijn M-43 Einheitsfeldmütze. 
Vandaag bespreken we kort de M-43 veldmuts, zoals boven op foto te zien is. Het was de meest geliefde muts van de Duitse soldaat en zou tot in 1945 het voorkomen van de Duitse soldaat mee bepalen.
Even technisch...
De M-43 veldmuts kende reeds vele voorgangers. Het eindproduct zoals we het hier zien, werd gebaseerd op de Bergmütze, een model dat op zijn beurt weer was gebaseerd op een Oostenrijks model dat reeds dateerde van voor de Eerste Wereldoorlog. Stap per stap werd er zo meer voldaan aan de eisen van de soldaat die samenging met de modernere oorlogsvoering. Een grotere klep werd gemonteerd, het lederen binnenwerk werd vervangen door één van synthetisch materiaal, ... en andere aanpassingen hadden vooral economische redenen. Zo had de pet oorspronkelijk 2 ventilatiegaten aan elke zijde, maar bij gebrek aan materiaal werden deze al snel 'vergeten'. Zo werd er ook niet zo nauw gespeurd met de voorschriften voor de 2 knoopjes op de voorzijde. EM/NCO (de lagere rangen) moesten normaal gelakte aluminium knopen krijgen voor op hun hoofddeksel, maar in werkelijkheid werden (zeker naar het einde van de oorlog toe) alle beschikbare knopen gebruikt. Zo zien we vaak ongelakte knopen terugkomen, welke eerder voor hogere rangen waren bedoeld, of zelfs houten, bakelieten, glazen of papieren knopen.
De pet die hier wordt getoond, is een pet bedoeld voor de lagere rangen zoals EM en NCO met gelakte knopen. Deze rangen hadden recht op een pet uit de Duitse Kleiderkasse en moesten ze dus niet zelf bekostigen in tegenstelling tot de hogere rangen. Wel hadden zij de mogelijkheid om privé hun M43-pet aan te laten maken. Veelal gebeurde dit echter niet vanwege de lagere lonen binnen deze rangen, gekoppeld aan de hogere productiekost om deze te laten aanmaken door een kleermaker. 
Een veelzijdig hoofddeksel
​Boven zien we goed waaraan de M43 zijn typische vorm ontleende. De 'flappen' welke in normale positie enkel zichtbaar zijn als een band rond het hoofd konden ook rond de nek gedragen worden. Dit verklaart ook het gebruik van 2 knoopjes vooraan. Door het losmaken van de knoopjes kon de flap (welke het volledige hoofd omringt) losgemaakt worden en zo rond de nek worden gedragen als extra bescherming bij koude temperaturen. 
Aan de binnenzijde van de pet herkennen we nog enkele markeringen. Hier: RBNr. 0/0678/5015, 6/44 en 59
  • RBNr. 0/0678/5015: is een afkorting van Reichs Betriebs Nummer, wat zoveel betekent als een codering voor een fabrikant. Vanaf 1943 werden niet langer de namen van fabrikanten en adressen gebruikt om materialen te kenmerken. Dit werd gedaan uit vrees voor aanslagen en bombardementen. Zo had elke fabriek en fabrikant een eigen codering.
  • 6/44: staat heel eenvoudig voor de datum van productie, in dit geval dus Juni (!), 1944.
  • 59: de maataanduiding, in dit geval de hoofdomtrek in centimeters.
Foto
Op bovenstaande foto zien we een erg vroeg exemplaar van de M43 Einheitsfeldmütze. In tegenstelling tot het getoonde exemplaar uit onze collectie heeft deze pet 2 aparte insignes, de adelaar en cockarde. Later werden cockarde en adelaar samen in 1 insigne verwerkt. Verder kunnen we van deze foto afleiden dat de pet relatief nieuw is. De met karton verstevigde klep is nog mooi recht en ongebogen. Als de klep eens nat werd gemaakt, werd deze vaak gebogen om het draagcomfort te vergroten.
​

Bronnen
BALEN, Archief en documentatie Werkgroep Balen Bevrijd.
Saiz, A., Deutsche Soldaten: Uniforms, Equipment & Personal Items of the German Soldier 1939-45, Casemate Publishers, 2008.
Heeft u aanvullingen of bemerkingen? Contacteer ons via de contactpagina. Dank bij voorbaat!

Juli 2019

Foto
Gevaren in de lucht!
Al voor de Tweede Wereldoorlog werd duidelijk dat - bij een volgend conflict - ook de bevolking potentieel gevaar liep door luchtbombardementen. Tijdens de jaren 1930 ontstonden ten gevolge van die mogelijke dreiging talrijke ‘passieve luchtbeschermingsdiensten’ ter preventie en ter bescherming van burgers. Ook in Balen en Olmen werden daarom civiele korpsen opgericht. 
In de loop van 1939 kwamen er eveneens ‘Richtlijnen betreffende de organisatie der Passieve Luchtbescherming in de groote nijverheidsinrichtingen'. Met behulp van eigen personeel moesten ook de grote onderwijs- en nijverheidsinstellingen een eigen luchtbeschermingsdienst inrichten. De industriële sites van Balen-Wezel vormden immers een mogelijk doelwit voor vijandelijke vliegtuigen en kregen om die reden een eigen korps. 

Tijdens de oorlogsperiode
Vlak na de Duitse inval werden alle activiteiten van de Belgische (vooroorlogse) luchtbeschermingsdiensten stopgezet. Omdat de Duitse bezetter wel degelijk het nut van die organisaties inzag, kwamen snel nieuwe diensten tot stand onder Duits toezicht. 
In aanvulling van de luchtbeschermingsdiensten op gemeentelijk vlak, kwamen ook gelijkaardige korpsen tot stand in grote fabrieken of nijverheidsinstellingen. Door middel van een circulaire van 26 april 1941 werd een zogenaamde Werkluchtbescherming of Werkluftschutz ingesteld. Ook op Balens grondgebied waren er twee fabrieken die een dienst voor Luchtbescherming inrichtten: De Zinkfabriek Vieille Montagne en de P.R.B. of ‘de Poeier’ in Balen-Wezel. 
Bommen op komst?!
In het laatste oorlogsjaar - 1944 - kwamen de geallieerde bombardementen meermaals zeer dichtbij. Door de bombardementen van 11 en 28 mei 1944 op Beverlo en Leopoldsburg werd de dreiging zeer reëel en stonden de luchtbeschermingsdiensten in de regio constant op post. De fabrieksgebouwen van de Vieille-Montagne liepen tijdens dat laatste bombardement ook zware schade op aan de ramen, daken en plafonds. Gelukkig voor de Balense bevolking vormde de fabriek tijdens de oorlogsperiode enkel een potentieel gevaar en werd de site nooit als doelwit getroffen…
Om het personeel van de Zinkfabriek en de omwonende burgers tijdig te kunnen waarschuwen voor aankomend luchtgevaar werd een waarnemingspost geïnstalleerd in één van de hoge fabrieksschoorstenen van de Vieille-Montagne. Die uitkijkpost had tot doel - dag en nacht - het luchtruim nauwkeurig in de gaten te houden en de werknemers van de Zinkfabriek tijdig te verwittigen bij eventueel gevaar door een alarmsirene. 
Verslagen en optekeningen van het luchtgevaar in Balen-Wezel
Met dank aan de familie Bosmans uit Balen-Wezel ontvingen wij een bijzonder tijdsdocument met betrekking tot de uitkijkpost van de Zinkfabriek, namelijk een verslagboekje van de waarnemingspost uit de maand juli 1944 - deze maand exact 75 jaar gelden opgemaakt. 
Het betreffende schriftje bleef tijdens en ook na de oorlog in handen van waarnemer Clement Bosmans en kon op die manier - als uniek exemplaar - worden bewaard voor het nageslacht. Hoewel het boekje enkel de periode van 1 juli tot en met 20 juli 1944 bestrijkt, geeft het document toch een goed beeld over de werking van de waarnemingspost en de impact van de luchtoorlog op de lokale burgerbevolking. 
  • De uitkijkpost van de Zinkfabriek werd op permanente basis bemand door twee waarnemers of wachters, zowel overdag als ’s nachts.
  • De wachten gebeurden in verschillende posten en duurden telkens acht uur: Post I (06.00u-14.00u); Post II (14.00u-22.00u) en Post III (22.00u-06.00u). 
  • In juli 1944 bemanden maar liefst 15 verschillende waarnemers de uitkijkpost. Daarbij werden de volgende personen vermeld: Berckmans; Bienstman C.; Bosmans Clement; Cuyvers F.; Eyckmans Jos; Geys L.; Linders L.; Luyten Jan; Maes A.; Saelen C.; Schepens A.; Van den Broek J.; Wellens V.; Willekens G.; Willekens J. Alle personen waren werknemer van de Zinkfabriek. De meeste waarnemers hadden eveneens een vaste kompaan. Clement Bosmans bemande bijvoorbeeld telkens de uitkijkpost met L. Linders.
  • De waarnemers waren gemachtigd om bij gevaar het luchtalarm te laten afgaan, alsook om het einde van een alarmfase aan te kondigen. Tijdens een alarmperiode stond de waarnemingspost in telefonisch contact met de portier of enkele verantwoordelijken binnen de fabriek. Telkens een alarm werd afgekondigd, dienden de werknemers de fabriek te verlaten en dat binnen een zo snel mogelijke tijd. Voor juli 1944 gebeurden de meeste evacuaties binnen de 7 à 8 minuten. 
  • Per wachtpost werden alle waarnemingen genoteerd in een verslagboekje. Daarbij werd telkens aangegeven om welke dag en post het ging (Datum - Post); Om welk uur een waarneming werd gedaan of alarm werd afgekondigd (Uur alarm); Het type en een omschrijving van de waarneming (Wat er gezien wordt? en Wat er gehoord wordt?); Eventuele bijkomende opmerkingen (Bemerkingen) en tot slot werden ook de namen van de verantwoordelijke waarnemers genoteerd (Namen). 
Hieronder worden alvast enkele interessante passages uitgelicht. Een integrale weergave van het verslagenboekje is terug te vinden in het boek ‘Plichtsbewust of Verplicht?!’. De waarnemers noteerden elke dag zeer nauwkeurig alle activiteiten in het luchtruim, maar eveneens enkele zaken die werden gezien of gehoord vanop de begane grond. 
Datum en Post: 01-07-1944 - Post III
Waarnemers: Eyckmans Jos en Luyten Jan
  • 23.00u - Vliegtuig geronk in NW richting
  • 23.10u - Duitsch vliegtuig laag van NO naar W
  • 23.25u - Zwaar vliegtuiggeronk in W
  • 23.40u - Zwaar vliegtuiggeronk in Z
  • 24.15u - Zwaar vliegtuiggeronk in NW
  • 01.00u - Zwaar vliegtuiggeronk in W
  • 01.20u - Zwaar vliegtuiggeronk in W
  • 02.10u - Zwaar vliegtuiggeronk in NW
  • 02.20u - Zwaar vliegtuiggeronk in W
  • 06.00u - Duitsch vliegtuig van ZW naar NO
  • 06.05u - Duitsch vliegtuig van W naar NO
  • 06.15u - Duitsch vliegtuig van W naar NO

Datum en Post: 02-07-1944 - Post II
Waarnemers: Saelen C. en Schepens A.
  • 14.08u - 20 revolver schoten gehoord richting Forcite
  • 14.30u - Duitsch vliegtuig ten N der fabriek vliegt van O naar W
  • 15.40u - 3 Duitsche jagers van W naar O zeer laag
  • 16.40u - Vliegtuig geronk uit W
  • 17.30u - 1 Duitsch vliegtuig van O naar W zeer laag
  • 18.35u - 1 Duitsche jager ten ZO der fabriek van W naar O
  • 18.40u - 3 Duitsche jagers ten ZO der fabriek van W naar O zeer laag
  • 20.11u - Duitsch vliegtuig ten Z der fabriek vliegt van O naar W zeer laag
 
Datum en Post: 05-07-1944 - Post I
Waarnemers: Bienstman Ch. en Geys L.
  • 07.10u - 2 groote formatie onbekende vliegtuigen ten N van 't fabriek vliegen richting W naar O ver; Telefoon Mr. Aerts, Grandchamps en Horion
  • 07.20u - Verschillende onbekende vliegtuigen ten N van 't fabriek ver richting W naar O
  • 07.28u - 6 Ju 88 ten Z van 't fabriek, dicht en laag richting ZW naar NO
  • 08.45u - Vlieg alarm; Door Willekens G.
  • 08.50u - Verschillende rookpluimen zichtbaar in het NW zeer ver voorkomend vliegtuigen, deze zijn 12 Boeing 17 vliegende forten en richten zich van N naar het Z ver
  • 08.51u - Bommen hooren vallen richting Eyndhoven
  • 08.53u - 13 Boeing 17 overvliegen 't fabriek richten zich van N naar Z
  • 08.55u - 12 B 17 overvliegen 't fabriek richting N naar Z
  • 09.00u - 12 B 17 ten NW van fabriek richting N naar Z, ver
  • 09.10u - 2 formatie verschillende vliegtuigen ten N van fabriek richten zich van NO naar ZW zeer ver; 1 formatie verdwijnt in het ZW, zeer ver; de 2de formatie verandert van richting richt zich naar ZO, deze formatie bestaat uit 17 Boeing 17 vliegende forten, overvliegen het Lommelsch fabriek en laten er bommen vallen, veranderen wederom van richting naar ZW en overvliegen het fabriek van Wezel om te verdwijnen in het W
  • 09.22u - De voorgaande vliegers laten nog bommen vallen in de richting van Gompel, maar verder achter het fabriek
  • 09.43u - Einde alarm; Door De Smedt nachtwaker

Datum en Post: 05-07-1944 - Post II
Waarnemers: Berckmans en Maes Alb.
  •  14.03u - Duitsch jachtvliegtuig ten Z vliegend van W naar O, zeer laag en kort bij
  • 15.00u - Een ontploffing op het Lommelsch fabriek
  • 19.25u - Nogmaals een ontploffing op het Lommelsch fabriek
  • 21.20u - Duitsch vliegtuig ten Z vliegend van O naar W, zeer laag en kort bij
 
Datum en Post: 08-07-1944 - Post I
Waarnemer: Bienstman en Geys
  • 06.12u - 1 Ju 88 ten Z van fabriek, richting NO naar ZW, Ver
  • 06.25u - 1 Ju 88 ten W van fabriek, richting Z naar N, Dicht
  • 06.50u - Vlieg alarm door Mol; Licht gegrom van motoren gehoord, waarschijnlijk voorkomend van vliegtuigen, kunnen het niet met zekerheid zeggen daar het nog al ver af was, richting Mol-Gompel; Telefoon Celen en M. Aerts
  • 08.05u - Einde alarm
  • 10.50u - Ontploffing Lommelsch fabriek
  • 11.20u - Ontploffing Lommelsch fabriek
 
Datum en Post: 15-07-1944 - Post III
Waarnem
ers: Saelen en Schepens
  • 22.25u - Drie vliegtuigen ten NO der fabriek, dicht en laag; Zwak geronk ten NO der fabriek, ver
  • 22.40u - Drie lampen welke boven de grond uit elkaar spatten richting Turnhout
  • 22.42u - (A) Vliegtuigalarm door uitkijkpost; Zwaar geronk van vliegtuigen ten NO der fabriek
  • 22.45u - Ook Duitsch vliegtuig ten ZO der fabriek, dicht en laag van N naar Z; Zwaar geronk boven 't fabriek
  • 22.50u - Nog zwaar geronk uit NW
  • 23.05u - Einde alarm, ,iets meer te horen
  • 23.45u - Zwak geronk uit NW van W naar O
  • 00.20u - Geronk van een vliegtuig ten Nw der fabriek
  • 00.30u - Lichtflitsen in NW ver en daveren
  • 00.32u - Zwak geronk in NW en daveren
  • 00.34u - Vlieger alarm door uitkijkpost en luchtgevecht richting Lommel
  • 00.37u - Afweervuur richting Eyndhoven
  • 00.40u - Geronk in ZO ook mitraljeurvuur (mitrailleurvuur) in't NW
  • 00.50u - Ontploffing op de Cubilots
  • 01.05u - Mitraljeurvuur (Mitrailleurvuur) richting Lommels fabriek, ook vallen van bommen en afweer ver, ook zwak geronk in't NW
  • 01.12u - Nog zwak geronk in't NW
  • 01.15u - Zware bomslag richting onduidelijk
  • 01.33u - Zwak geronk in't NW
  • 01.35u - Lichte brand in de richting Houthalen, ver
  • 01.43u - Vliegtuiggeronk in NW komt over de fabriek, waarschijnlijk Duitsch, ook geronk ten ZO der fabriek niet zeer hoog
  • 01.52u - Zoeklicht richting Diest
  • 02.00u - Einde alarm, niets te zien of te hooren
  • 02.20u - Vliegtuig dicht en laag, waarschijnlijk Duitsch ten ZO der fabriek van ZW naar NO
  • 02.45u - Zoeklichten richting Hasselt
  • 02.55u - Vliegtuig waarschijnlijk Duitsch dicht en laag van N naar Z
 
Datum en Post: 19-07-1944 - Post I
Waa
rnemers Bosmans Cl. en Linders L.
  • 07.40u - Vliegtuig geronk in't ZW
  • 07.48u - (A) Alarm Mol
  • 07.53u - 36 groote vliegtuigen boven het fabriek heel hoog en niet goed zichtbaar; Er wordt ook geschoten
  • 07.58u - 36 groote vliegtuigen in’t ZW
  • 08.05u - Nog altijd vliegers van N naar ZO, het zijn Liberators en Lancasters, ongeveer 100; Telefoon Mr. Grandchamp, Mr. Boving en Mr. Aerts
  • 08.20u - Vliegen ongeveer 200 vliegtuigen over het fabriek recht boven en zeer hoog, er waren ook jagers bij
  • 08.30u - Nog 3 groote formaties, ongeveer 150 samen
  • 08.33u - Een liberator vliegt terug in NW richting
  • 08.40u - 5 formaties ongeveer 220 samen
  • 08.50u - Nog 3 formaties van 25 vliegtuigen, er zijn ook jagers bij
  • 09.03u - Einde alarm Mol; Nog vliegtuig geronk hoorbaar in't ZW
  • 09.14u - Einde alarm Bosmans Cl.
  • 09.23u - (A) Alarm Bosmans Cl.; Bominslagen gehoord in ZO richting
  • 09.25u - Een vliegtuig met pluimstaart
  • 09.30u - Vliegtuig geronk in ZO richting
  • 09.35u - Bominslagen gehoord in ZO richting
  • 09.45u - Einde alarm Bosmans Cl.
  • 09.55u - Alarm Bosmans Cl., 4 vliegtuigen zeer hoog in ZW richting vliegen in O richting
  • 10.00u - Zwaar vliegtuig geronk in't O en vliegen naar N
  • 10.05u - Zwaar vliegtuig geronk in't O en vliegen naar N
  • 10.07u - 5 zware vliegtuigen komend uit O en vliegen naar NW
  • 10.13u - Vliegtuiggeronk in zuidelijke richting
  • 10.20u - Een formatie van 11 vliegtuigen komend uit O en vliegt in NW-lijke richting
  • 10.25u - Nog steeds een formatie van 24 vliegtuigen vliegend in dezelfde richting, er zijn ook jagers bij
  • 10.30u - Nog steeds een formatie van 24 vliegtuigen vliegend in dezelfde richting, er zijn ook jagers bij
  • 10.35u - Alarm van Mol
  • 10.40u - Een formatie van 11 vliegtuigen overvliegen de fabriek in N-lijke richting
  • 10.45u - Een formatie van 20 vliegtuigen overvliegen de fabriek in N-lijke richting
  • 11.06u - Een formatie van 100 vliegtuigen overvliegen de fabriek in N-lijke richting
  • 11.20u - Afweergeschut richting Eindhoven
  • 12.17u - Een liberator vliegt van O naar W
  • 12.40u - Einde alarm
  • 13.35u - (A) Luchtgevaar
  • 13.55u - Luchtgevaar voorbij
 
Datum en Post: 19-07-1944 - Post II
Waarneme
rs: Bienstman en Geys
  • 19.25u - 3 Me 109 ten Z van fabriek, laag en dicht, richting W naar O
  • 20.58u - Alarm gegeven door Mol; Telefoon Celen
  • 21.40u - 1 Ju 88 ten ZO van 't fabriek, laag en ducht, richting NO naar ZW, niks bijzonders opgemerkt, alarm gaat voort
De intensiteit van het luchtverkeer in de maand juli 1944, alsook het frequent aanslaan van de alarmsirenes, illustreren de grote spanningen die in het laatste oorlogsjaar in de lucht hingen. De terechte angst onder de burgerbevolking kon enige maanden nadien evenwel plaatsmaken voor een langverwachte Bevrijding. Al was toen niet meteen alle (lucht)gevaar geweken…
 
Dankwoord
Hartelijk dank aan de familie Bosmans en Dhr. Smaers voor de schenking van het verslagboekje. Op deze manier kon de werking van de luchtbeschermingsdiensten in de Wezelse zinkfabriek - 75 jaar na de feiten - opnieuw worden gereconstrueerd en blijft het verhaal van de fabriekswaarnemers bewaard voor de toekomst. Enorm bedankt!

Bronnen
Dit artikel is volledig gebaseerd op hoofdstuk 1 ‘Bommen op Balen?!’ in het boek DIERCKX, B. en VANLEEUWEN, T., ‘Plichtsbewust of verplicht?! Bijzondere Wachtkorpsen in Balen tijdens de Tweede Wereldoorlog’, Balen, 2018.
 
BALEN, Archief Familie Bosmans (Balen-Wezel), Verslagboekje Uitkijkpost Clement Bosmans, (1-20 juli 1944).
BALEN, Postkaarten en fotocollectie Erfgoed Balen.
BALEN, Gemeentelijk Archief, Briefwisseling, 1940-1945.
BALEN, Gemeentelijk Archief, Passieve Luchtbescherming en T.B.W., 1934-1945.
BRUSSEL, RAA, Passieve Luchtbescherming, 1934-1953, Gemeente Balen en Gemeente Olmen.
‘De Tweede Wereldoorlog’, Historiek Fabriek Balen (Vieille Montagne), 2016 (www.vmbalenwezel.be).
Foto




Meer lezen over dit onderwerp? Dat kan!

​Nog een boek bestellen? Dat kan ook!

Augustus 2019

Foto
Een schep voor elk soldaat
Voor de maand Augustus bekijken we kort een simpel, maar veelgebruikt object. Namelijk het 'Schanzzeug', of beter gezegd de kleine soldatenschep.
Grofweg kunnen we stellen dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog twee modellen 'kleine scheppen' werden verdeeld onder de Duitse troepen. Een kort recht model (Schanzzeug) en een plooischep (Klappspaten). In de loop van de oorlog werd zo goed als elk Duits soldaat één van deze twee modellen schepjes toegewezen.
Het 'schanzzeug'
Het schanzzeug of rechte schepje was gebaseerd op een ontwerp dat sinds 1880 vrijwel onveranderd bleef omwille van zijn effectiviteit. Tot 1938 werden deze schepjes uitsluitend in echte lederen hoezen uitgegeven, later werd de lederen hoes vervangen door een 'ersatzlederen', oftewel 'presstoff' exemplaar. 
Ersatzleder bleek na onderzoek minstens even duurbaar te zijn als het originele leder en werd vervaardigd door verschillende lagen 'karton' op elkaar te persen tot deze een zekere stevigheid had. Ersatzleder betekent letterlijk vertaald: noodleder en presstoff: persstof. In de loop van de oorlog zouden door het gebrek aan leder zeer veel materialen die oorspronkelijk uit echt leder vervaardigd werden vervangen worden door een ersatz-exemplaar.
Foto
Deze foto komt uit het tijdschrift 'Signaal'. Op de foto kunnen we duidelijk de het klapschepje aan de riem onderscheiden.
De 'Klappspaten' of plooischep.
Buiten het veelal bekendere rechte schepje werd in 1938 nog een ander type schep in gebruik genomen: namelijk het plooischepje. Het plooischepje was open geplooid iets langer als zijn oudere broertje en had een 'punt' onderaan, om moeilijkere ondergronden aan te kunnen. 
Foto
Het plooischepje in al zijn facetten: half open om te kunnen hakken, opengeplooid om te graven. Tevens zien we twee dichtgeplooide schepjes in de originele presstoff houders.
Het plooischepje bood ook meer mogelijkheden aan zijn gebruiker. Voor transport aan de riem werd het schepje opgeplooid in de ersatz-lederen houder en zo aan de riem bevestigd. De schep werd ook onder een kleine hoek op de steel geplaatst om te vermijden dat deze tegen het lichaam van de drager aan zou slaan.
​Eénmaal opengeplooid kon de schep zowel half- als volledig opengezet worden, half om te kunnen hakken en helemaal om te graven.
Nadat de Duitsers als eerste met het ontwerp van de klapschep kwamen zouden de Amerikanen al snel het ontwerp kopiëren en hiervan hun eigen versie uitbrengen. Tot op de dag van vandaag wordt dit ontwerp nog steeds door verscheidene nationaliteiten gebruikt.
​

Bronnen
BALEN, Archief en documentatie Werkgroep Balen Bevrijd, Signaal, jg. 1943. 
Wehrmacht Infantry Equipment and Field Gear,  www.mp44.nl. 
Pickering, R., Field equipment of the German forces in world war II, Military Mode, Bath, 2014.
Sokerivatsa, F., www.FJM44.com. 
​

September 2019

Foto
75 jaar Bevrijding 
In september en oktober 1944 werden de Kempen bevrijd. De bezetting - die meer dan vier jaren duurde - kwam tot een einde. De oorlog en de gevolgen daarvan waren echter niet meteen geweken. In de aanloop naar de vrijheid werden Balen en Olmen opgeschrikt door enkele tragische gebeurtenissen met zware menselijke tol. Vreugde en verdriet lagen nooit ver van elkaar... We will remember them.
Speciaal voor de herdenking van 75 jaar Bevrijding en het einde van de Tweede Wereldoorlog zetten wij heel wat authentieke materialen in de kijker in een Pop Up Museum tussen 13 en 22 september 2019 in VC De Kruierie. Maar ook hier tonen we graag al enkele typische spulletjes die dateren uit de Bevrijdingsperiode en de bewuste septembermaand van 1944. 

​
Tot binnenkort in het Pop Up Museum 'Balen Bevrijd'!

Foto

Oktober 2019

Een stille slaper...
Het object van de maand voor Oktober is een schenking die we in ontvangst mochten nemen in de loop van het 'Pop-Up Museum'. 
Foto
In de loop van ons tijdelijk ingerichte museum mochten we alweer rekenen op heel aantal prachtige schenkingen, waaronder deze stille slaper: een Duits gasmasker, volledig onaangeroerd, zoals het door de bezetter te Balen werd achtergelaten. 
Duitse troepen in Balen en Olmen tijdens de Bevrijdingsgevechten
De landing in Normandië op 6 juni 1944 opende een derde front tegen de Duitsers. Aanvankelijk weerden de Duitse troepen zich hardnekkig zodat de geallieerde opmars vertraging opliep. Het duurde nog tot augustus 1944 voor de geallieerde legers een doorbraak konden forceren. Vanaf september leek de geallieerde opmars echter niet meer te stoppen. Op 2 september werd de Belgische grens bereikt en een dag later rolden de eerste bevrijders de hoofdstad Brussel binnen. Op 4 september werd Antwerpen bevrijd, net zoals de steden Leuven, Mechelen, Lier en Kortrijk. Om de snelle opmars te kunnen stoppen, wierpen de Duitsers een verdedigingslijn op achter het Albertkanaal.
Het Duitse opperbevel nam dadelijk maatregelen en vanaf 3 september 1944 werd een verdedigingslinie uitgebouwd aan het Albertkanaal. Het kanaal verbond de steden Antwerpen en Luik. Infanteriegeneraal Reinhard, bevelhebber van het Duitse 88e Legerkorps, kreeg de taak om een defensieve lijn achter het Albertkanaal uit te bouwen om de geallieerde opmars tot stilstand te kunnen brengen. De sector gaande van Beringen tot Geel werd toevertrouwd aan Luitenant Generaal Kurt Chill. Generaal Chill werd belast met de praktische zaken en installeerde wachtposten op de bruggen van het kanaal om vluchtende Duitse troepen tegen te houden. Het vluchtende leger werd gereorganiseerd en herbewapend. Maar de verdedigingslijn aan het Albertkanaal was te dun bezet, waardoor eveneens nieuwe uitgeruste Duitse troepen, komende vanuit Nederland en het Duitse Rijk, het front aan het Albertkanaal moesten versterken.
Vanaf 6 september 1944 kwamen vele nieuwe troepen in Balen en Olmen aan. Gedurende de gevechten aan het Albertkanaal was de gemeente Balen bovendien hét commandocentrum van de Duitse verdediging. Generaal Chill installeerde een vooruitgeschoven commandopost in het huis van Rikus Jansen aan de Molsebaan in Balen. Luitenant Von der Heydte - bevelhebber van het 6e Fallschirmjäger Regiment - had tijdelijk zijn hoofdkwartier op de Markt in Balen bij de gezusters Schroyen.
De eerste helft van september 1944 werden Balen en Olmen bijgevolg overspoeld door Duitse troepen, die zware strijd leverden aan het Albertkanaal en de Britse bruggenhoofden bij Beringen en Geel.
In de nacht van 12 op 13 september 1944 begon de evacuatie van de Duitse troepen uit de regio van Oostham, Olmen en Balen. De laatste Duitse troepen verlieten het grondgebied van Balen in de vroege namiddag van 13 september 1944.
Foto
Positionering van Duitse troepen op 9 september 1944
  • De 1. Kompanie van de Schwere Heeres Panzerjäger–Abteilung 559 was aanwezig in Rosselaar- Tenderlo en had daar in de bossen 3 Jagdpanzer opgesteld.
  • Het 17/18. SS Ausbildung und Ersatz Artillerie Regiment had 2 batterijen geïnstalleerd. Eén Batterij, bestaande uit 4 artilleriestukken, stond in Balen-Malou en de andere Batterij, ook bestaande uit 4 stukken, stond in Olmen- Bukenberg.
  • De 6. Kompanie van Schwere Flak-Abteilung 602 was aanwezig op de Malou en in Olmen Lichtenbos met enkele zware luchtafweerkanonnen (88mm FLAK).
  • Het 1. Batallion van Fallschirmjäger Regiment 2 - deel van de Kampfgruppe Finzel - was met 1 compagnie aanwezig nabij de grens Balen-Leopoldsburg-Malou.
  • De 4. Kompanie van Flakabteilung 925 had 4 artilleriestukken (88mm FLAK) opgesteld in Balen- Schoorheide.
  • Het voltallige Fallschirmjäger Regiment 6 - de zogenaamde Kampfgruppe Von Der Heydte - had troepen gelegen in Olmen-Bukenberg. Het hoofdkwartier was gelegen op de Markt in Balen.
Het gasmasker dat we mochten ontvangen is dus in hoogste waarschijnlijkheid achtergelaten door de haastig terugtrekkende troepen. In de toekomst hopen we dan ook zeker een gezicht te kunnen plakken op 'H.Rauter', de naam welke we terug kunnen vinden op zowel de onderkant van de gasmaskerbus als op de berieming van het masker.
​Dit wordt alweer een mooie uitdaging naar de toekomst toe!
Foto
Afsluiten doen we dan ook met een hartelijke dank aan alle mensen die in de voorbije weken de tijd namen om ons tijdelijke museum te bezoeken. Met 2.500 waren jullie! Zonder jullie verhalen, schenkingen of gewoon een goeie babbel had dit immers geen geslaagd project kunnen zijn..... 


November 2019

Schatten op zolder!
Het Object van de Maand November is opnieuw een schenking die we mochten ontvangen in het 'Pop Up Museum' en gaat exact 75 jaar terug in de tijd...​
Foto
Een zak vol 'vijzen' 
Het getoonde object is een Engelse canvas transportzak die in Balen achterbleef tijdens de Bevrijdingsdagen. Naar verluid werd deze heavy duty transport bag achtergelaten door Engelse pioniers-genisten die in Balen-Centrum herstellingswerken uitvoerden aan de ontplofte kanaalbrug.
De zak zelf werd vervaardigd uit stevige canvas en was bedoeld voor het transport van zwaardere gereedschappen of benodigdheden. Deze specifieke zak bevatte onder andere moeren en bouten voor de tijdelijke Baileybrug in Balen.  
De Royal Engineers in actie 
De kanaalbrug werd op 12 september 1944 door de Duitsers tot ontploffing gebracht. Die strategische ingreep moest de geallieerde opmars vertragen. Onmiddellijk na de Bevrijding werd een primitieve houten noodbrug aangelegd door de eerste Engelse bevrijdingstroepen om het verkeer tussen Balen en Mol weer mogelijk te maken. Al snel was er nood aan een degelijke brug die de doorvoer van troepen, voertuigen en materieel naar het front moest mogelijk maken. 
In de dagen en weken na de Bevrijding van Balen en Olmen arriveerden heel wat ondersteuningseenheden van het Britse Tweede Leger (British Second Army) in de regio en kwam er heel wat bedrijvigheid op gang. Zo ook werden manschappen van de Engelse Royal Electrical and Mechanical Engineers of kortweg R.E.M.E. ingekwartierd in het Centraal Observatiegesticht (COG) te Mol. Hun opdracht bestond - onder andere - uit het herstellen van de vernielde kanaalbrug op de weg van Balen naar Mol. De 'bruggenbouwers' bleven van eind september tot eind oktober – begin november 1944 in Balen en trokken dan verder naar het front in Nederland. 
Sergeant Tom Potts (15.11.1917 - 10.10.1981) uit Newcastle-on-Tyne was één van de Engineers die in Balen actief waren. Tijdens zijn verblijf in de streek leerde hij de Balense Madeleine Snoeckx kennen. Ondanks de oorlogsomstandigheden, huwden zij op 1 december 1944 in Balen. Na de oorlog kwam Tom Potts in Balen wonen. 
Bedankt!
Met expliciete dank aan de Heer Diels voor de schenking van de transportzak. Op deze manier blijft weer een mooi stukje lokale oorlogsgeschiedenis behouden voor de komende generaties. Enorm bedankt!

Bronnen 
BALEN, Fotocollectie Balen Bevrijd en Erfgoed Balen.
MICHIELS, J. en VERMEULEN, R., Van Baenle tot Balen, 1987. 
VANLEEUWEN, T., 
Nooit meer oorlog, Balen en Olmen tijdens WOI en WOII, 2014. 
'In Memoriam Tom Potts', Tijdschrift Heemkring Balen, 9 (1981), Nummer 4, 90-91. 

December 2019

Op 3 december 1942 daverde Balen op haar grondvesten en werden talrijke inwoners opgeschrikt door een enorme ontploffing. Een incident binnen de Balense dynamietfabriek P.R.B. eiste die dag een vreselijke tol. Ten gevolge van de ramp lieten 23 personen het leven en waren er vele zwaargewonden. Het Object van de Maand december blikt – 77 jaar na datum – terug op de feiten via enkele bijzondere en erg persoonlijke documenten.
Picture
Een fabriek voor springstoffen 
In 1882 ontstond er in Balen een productieafdeling voor dynamiet onder de vleugels van La Forcité. In de volksmond stond de fabriek beter bekend als ‘De Poeier’ of de ‘Poederfabriek’. Helaas hield dat ook risico’s in en waren er meerdere incidenten in de loop van de geschiedenis. De eerste dodelijke ontploffing vond plaats in 1902. Het lijstje met tragische incidenten groeide helaas in de loop van de geschiedenis…
In 1920 werd La Forcité opgeslorpt door de NV Poudreries Réunies de Belgique ofwel P.R.B. Die firma startte eveneens met de productie van T.N.T. in 1926. De oorspronkelijke fabriek, die op 10 hectaren werd opgetrokken, groeide geleidelijk en werd in verschillende fasen uitgebreid.
Naast de eerdere dynamietgebouwen kwamen er vanaf 1927 ook speciale werkplaatsen voor de productie van T.N.T.-blokjes. Tien jaar later, in 1937, volgde de oprichting van een afdeling waar T.N.T. kon worden vervaardigd door het nitreren van toluol. In 1939 werd eveneens gestart met de productie van hexogeen en de bouw van een bijhorende productieketen. Tot aan de Tweede Wereldoorlog waren het vooral Zweedse en Noorse directeurs die de fabriek leidden.
Door de Duitse inval van mei 1940 werd de fabriek tijdelijk stilgelegd. De activiteiten werden uiteindelijk heropgestart tijdens de bezetting, maar wel grondig gecontroleerd. Ook werden de fabrieksterreinen dag en nacht bewaakt, eerst door gemeentelijke wachters en daarna door Vlaamsche Wachters.
Er ontstonden tevens twee afdelingen tijdens de bezetting. Eén afdeling bleef onder Belgisch bestuur en had als taak springstoffen voor burgerlijk nut aan te maken. Vanuit de P.R.B.-fabriek vertrokken wekelijks transporten naar de steenkoolmijnen in Wallonië. De actieve mijnen hadden namelijk springstoffen nodig om de grondstoflagen bloot te leggen en te kunnen ontginnen. De steenkool uit de Limburgse en Waalse bekkens waren erg gegeerd bij de Duitsers omdat die grondstoffen nodig waren voor de verdere uitbouw van de Duitse staal- en oorlogsindustrie.
De andere afdeling stond in voor de productie van militaire springstoffen zoals dynamiet en T.N.T. en kreeg een Duitse directeur, Meneer ‘Huk’. De gebouwen van het Duitse bedrijfsonderdeel werden opgeëist door de bezetter en ter beschikking gesteld aan het chemiebedrijf Josef Meissner uit Keulen.
 
De ramp van Balen-Wezel 
Op 3 december 1942, rond 16.32u én vlak na een ploegenwissel, vonden er twee kleinere ontploffingen plaats in de T.N.T.-afdeling. Vlak daarna volgde een enorme ontploffing waarbij de hele T.N.T.-afdeling in de lucht vloog.
Reddingswerkers haalden de slachtoffers vanonder het puin. Vele dodelijke slachtoffers waren enorm gehavend, maar ook heel wat zwaar gewonden werden verminkt voor het leven.
Niet alleen de fabrieksgebouwen van de P.R.B. – rondom de plaats van de ramp – maar ook de aanpalende zinkfabriek van de SA Des Mines et Fondreries de Zinc de la Vieille-Montagne liepen enorm schade op door de ontploffing. De nabijgelegen fabriekswoningen, de school en het hospitaal van Balen-Wezel liepen eveneens zware beschadigingen op aan de daken en ramen. Naast de enorme materiële schade, was er ook een zware menselijke tol betaald... Maar liefst 23 werklieden kwamen die dag om het leven.

De ramp van 3 december 1942 kreeg weerslag in de lokale kranten. Het Kempisch Weekblad van 12 december 1942 rapporteerde als volgt:
​

“Ontzettende ontploffing te Balen-Wezel
Het Kempenland is andermaal het schouwtoneel geweest van een geweldige ontploffingsramp die het land in rouw gedompeld heeft.
Op 3 dezer heeft zich, waarschijnlijk door overhitting, een explosie voorgedaan, die kort daarop door een tweede gevolgd werd.
Ongeveer 23 doode slachtoffers werden tot op heden geïdentificeerd, maar er zijn nog talrijke vermisten, en een veertigtal zwaar gewonden worden in het ziekenhuis van Mol verpleegd.
De hr. Gouverneur Wildiers heeft de plaats van het ongeluk bezocht, de doode slachtoffers gegroet, e, besprekingen ingezet met het plaatselijk comité van Winterhulp, met het oog op onmiddellijke hulpverleening aan de slachtoffers en hun gezinnen, en herstel van de beschadigde arbeiderswoningen.” 
​

In navolging van het bezoek van gouverneur Frans Wildiers kwam er een oproep van het lokale comité van Winterhulp om milde giften te doen voor de slachtoffers van de ramp.
Maar ook de lokale verenigingen, zoals de voetbalclubs Balen S.K., Mol Sport, Reysberg Sport en V.V. Rauw, betuigden hun steun aan de slachtoffers van de ramp.  
Dodelijke slachtoffers van de ramp in Balen-Wezel
Ten gevolge van de ramp kwamen 23 personen om het leven. Op de begraafplaats van Wezel is nog steeds een gemeenschappelijk graf terug te vinden van enkele slachtoffers.
  • BOGAERT Alfons - 33 jaar - Mol
  • BOONEN Albert - 24 jaar - Lommel
  • CEUSTERMANS Alfons - 29 jaar - Leopoldsburg
  • COOLS Louis - 32 jaar - Mol-Wezel
  • DE BOULLE Jozef - 45 jaar - Mol
  • DORSSEMONT Alfons - 34 jaar - Lommel
  • GOOTS Frans - 23 jaar - Dessel
  • HINSCH Frans - 43 jaar - Antwerpen
  • HOEYBERGHS Jozef - 47 jaar - Ans
  • JANSSENS Jozef - 30 jaar - Olen
  • MALLANTS Ferdinand - 39 jaar - Balen
  • MOLS Ludovicus - 40 jaar - Herentals
  • PHILIPSEN Victor - 28 jaar - Balen
  • SAELEN Jozef - 30 jaar - Balen
  • SIMONS Peter - 53 jaar - Balen
  • SNOECKX Louis - 27 jaar - Balen
  • SWERTS Jozef - 38 jaar - Balen
  • THEYS Adolf - 57 jaar - Geel
  • VAN DECRAEN Louis - 49 jaar - Balen
  • VAN DE CRAEN Petrus - 30 jaar - Arendonk
  • VAN HOOF Ferdinand - 27 jaar - Balen
  • VAN RINTEL Frans - 20 jaar - Rijsel
  • WILLEKENS Frans - 33 jaar – Balen
Het verhaal van Frans Victor Hinsch 
Eén van de dodelijke slachtoffers van de ramp was Frans Victor Hinsch. Hij werd geboren in Antwerpen op 7 april 1899 en was de zoon van Jan Frans Hinsch en Maria Sofia Vandecraen. De vader van Frans werd geboren te Sick bij Papendorf in Pruisen en overleed op 20 juni 1899 in Balen. Omdat Jan Frans Hinsch Duitser was, kreeg ook zijn zoon Frans Victor dezelfde nationaliteit. Niet lang na de geboorte overleed zijn vader. Vanaf 1901 woonde hij, samen met moeder Maria Sofia Vandecraen, in bij zijn Balense grootouders. Vanaf dan volgt een bewogen leven, met maar liefst twee wereldoorlogen…
In december 1917 vluchtte hij samen met een groep Balense jongeren, via de Dodendraad, naar Nederland en hoopten zij zich te kunnen melden als Belgische oorlogsvrijwilliger. Door zijn Duitse nationaliteit moest Frans al snel zijn tocht staken en werd hij gescheiden van zijn vrienden. Na de oorlog keerde hij wel behouden terug naar Balen.
Op 9 januari 1923 huwde Frans Victor Hinsch met de Balense Maria ‘Marie’ Theresia Geuens. Zij kregen samen drie kinderen: Jeanne (°1923), Josephine (°1925) en Frans (°1933). Het gezin was tijdens de oorlog woonachtig in de Zandstraat te Balen.
Frans verdiende tijdens het Interbellum de kost als bediende en glasbewerker. Vlak voor de oorlog ging hij voor de P.R.B. werken, waar hij in 1938 werd aangenomen als opzichter in de T.N.T.-afdeling. Zijn contract uit 1938 bestaat nog steeds.  
In mei 1940 sloeg hij, samen met nog tal van mannelijke dorpsgenoten, op de vlucht voor de invallende Duitsers. Uiteindelijk belandde Frans in het zuiden van Frankrijk. Tijdens zijn tocht hield hij nauwkeurig een dagboekje bij. Daarnaast stipte hij ook de route aan op kaarten, die hij uit kranten scheurde. Op 20 juli 1940 zond hij vanuit het Franse Villasavary nabij Carcassonne een briefkaart aan zijn vrouw en kinderen. 

Liefste Marie en kinderen,
Dit om u te melden dat ik goed gezond ben en hoop in’t kort (zoohaast wij van de Duitsche Overheid toelating krijgen) naar huis kom. Er is met mij nog Alfons Vermeulen, Louis Van Hoof, Gerard Swartebroeck, Gust Bauwens en Jef Werelds.
Een flinke kus aan ons Fransken, Josephintje en Jeanneke met u erbij. 
Tot ziens. 
Vader
​

Op 24 juli 1940 startte de terugreis naar België en kwam Frans reeds tot in Vierzon. Het was dan nog een kwestie van dagen om terug thuis te geraken.
Eens terug in het bezette Balen ging het leven weer zijn gewone gang. Toen de werkzaamheden in de P.R.B. terug opstartten, weigerden heel wat werknemers – zowel arbeiders als leidinggevenden – hun taken verder te zetten in de Duitse afdeling van de onderneming. De Belgische afdeling was immers veiliger en door het weghalen van alle kennis en kunde, dachten de werknemers de Duitse afdeling minder productief te maken. Frans Hinsch ging vervolgens in de Belgische afdeling aan de slag. Toen de Duitsers dreigden met verplichte tewerkstelling in Duitsland, keerden heel wat werknemers noodgedwongen terug naar hun voormalige posten. Zo ook Frans.
Door de oorlogsomstandigheden vormde de Duitse nationaliteit van Frans Hinsch een persoonlijk euvel. Hij beschouwde zichzelf als Balenaar en deed er dan ook alles aan om de nationaliteit van zijn kinderen te laten wijzigen in die van Belg. Uiteindelijk zou hij daar – postuum – in slagen.
De dochter van Frans, Josephine Hinsch (°1925), maakte alles mee als tiener en vertelde het volgende over de gebeurtenissen van 3 december 1942:

“In 1938 ging vader werken voor de P.R.B. Hij begon als opzichter in de T.N.T-afdeling. Er werd toen net een nieuwe afdeling ingericht. De gebouwen werden gezet door een Herentalse aannemer, die nadien ook nog een villa bouwde in Mol-Gompel.  
Vader ging pas voor het door de Duitsers gecontroleerde deel werken toen ze ermee dreigden om hem naar Duitsland te voeren als arbeider. Toen ging hij terug aan de slag binnen de T.N.T.-afdeling.
De fabriek was nog niet helemaal aan het werk, toen de ramp gebeurde. De baas van het Duitse gedeelte – Meneer ‘Huk’ – was die dag speciaal naar Brussel om enkele Duitsers op te halen die de fabriek in gang moesten zetten. 
Op 3 december 1942 was vader een inventaris aan het opmaken, samen met een Duitser. Na twee kleine ontploffingen, liep hij naar de fabriek om hulp te bieden. Bij de grote ontploffing die volgde, stond hij aan de buitendeur van het gebouw. In eerste instantie bleef hij vermist en dachten we allemaal dat hij nooit meer zou worden teruggevonden. Pas drie dagen later heeft de brandweer hem gevonden. Hij lag onder de zware deur van het gebouw waar hij de stock aan het tellen was. We hebben hem niet meer te zien gekregen. Alleen zijn zwaar beschadigde identiteitskaart kregen we terug.
Ook mijn zuster Jeanne was vlakbij toen de ramp gebeurde. Ze hielp in het huishouden van Lekander, de Zweedse directeur van de P.R.B. Zij raakte gewond door rondvliegend glas. Onmiddellijk na de ontploffing probeerde ze ter plaatse te gaan, maar ze hielden haar tegen.
Ikzelf was die dag thuis met ons moeder. Toen we werden opgeschrikt door de ontploffing zei ze direct: “Dat is de Poeier. We zien ons vader nooit meer terug...” En ze heeft gelijk gekregen. Ons gezin heeft zwaar geleden door de ramp. Vooral moeder heeft afgezien door de gebeurtenis en lag sindsdien hele nachten wakker. Ze sliep niet veel meer en ze heeft haar kruis gedragen. Moeder is ook nooit meer hertrouwd. Ondanks het verlies van mijn vader, hebben wij altijd goede ouders gehad. Ook ons moeder zorgde goed voor ons.    
Mijn vader was niet het enige slachtoffer binnen de familie. Ook een kozijn van vader, Ferdinand Van Hoof, kwam daar om het leven. En dan was er ook nog Louis Snoekx, de verloofde van een nicht van vader. Dat was ook een van de dodelijke slachtoffers. 
Na de ramp kreeg moeder nog wel het bezoek van Meneer ‘Huk’. Hij vertelde toen over zijn reis naar Brussel op de dag van de ramp. Als hij toen in Balen was geweest, had hij zeker de kogel gekregen, vertelde hij. De man was er van overtuigd dat het om sabotage ging. Maar indien dat was uitgekomen, zo zei hij, waren er wellicht nog veel meer doden gevallen.”  

 
Werd er die bewuste dag een menselijke fout gemaakt? Werden de veiligheidsvoorschriften niet nauwkeurig genoeg nageleefd? Of was er dan toch sabotage in het spel? 3 december 1942 is en blijft in iedere geval één van de meest tragische dagen uit de Balense en Wezelse geschiedenis.
Dankwoord
Een enorm woord van dank aan de familie Hinsch en dochter Josephine voor de schenking van de persoonlijke documenten van Frans Hinsch en de talrijke interviews. Opdat wij - en de komende generaties - de slachtoffers van de ramp te Balen-Wezel nooit zullen vergeten. We Will remember them…
 
Bronnen
  • BALEN, Archief Frans Hinsch.
  • BALEN, Collectie bidprentjes Balen Bevrijd. 
  • BALEN, Prentkaartcollectie Erfgoed Balen. 
  • BERCKMANS, V. en VER BRUGGEN, M., ‘De ontploffing van de P.R.B. in 1942’, Tijdschrift Heemkring Balen, 68 (1996), 34-56.
  • DIERCKX, B. en VANLEEUWEN, T., Plichtsbewust of verplicht?!, Bijzondere Wachtkorpsen in Balen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Balen, 2018.
  • DIERCKX, R., MENS, L., MICHIELS, J. en VERMEULEN, R., 100 jaar Brandweer Balen, Balen, 1997.
  • Interviews Bram Dierckx – Josephine Hinsch, 2017-2018-2019.
  • Kempense Krantenbank, 2019 (www.kempensekranten.be).
  • Kempisch Weekblad, (12 december 1942, 19 december 1942, 16 januari 1943 en 15 mei 1943).
  • Online prentkaartcollectie Erfgoed Balen, 2019 (www.erfgoedplus.be). 
  • ‘Ontzettende ontploffing te Balen-Wezel’, Kempisch Weekblad, (12 december 1942).
  • PAUWELS, L., ‘De Poeier’, Van Weselo tot Wezel’, Mol, 1998, 588-596.
  • PAUWELS, L., ‘Vorstelijk bezoek in Balen Wezel’, Jaarboek Erfgoed Balen, 18 (2019), 175-185.
  • VAN CLEMEN, S, ‘Ontploffing in dynamietfabriek eiste zware tol’, Gazet van Antwerpen, (4 december 2018), 20-21.

Copyright Balen Bevrijd 


  • WELKOM
    • Over deze website
  • Virtueel Museum
    • 2025 - Nummer 1
    • 2024 - Nummer 1
    • 2024 - Nummer 2
    • 2024 - Nummer 3
    • 2023 - Nummer 1
    • 2023 - Nummer 2
    • Jaaroverzicht 2022 >
      • Januari 2022
      • Februari 2022
      • Maart 2022
      • April 2022
      • Mei 2022
      • Juni 2022
      • Juli 2022
      • Augustus 2022
      • September 2022
      • Oktober 2022
      • November 2022
      • December 2022
    • Jaaroverzicht 2021 >
      • Januari 2021
      • Februari 2021
      • Maart 2021
      • April 2021
      • Mei 2021
      • Juni 2021
      • Juli 2021
      • Augustus 2021
      • September 2021
      • Oktober 2021
      • November 2021
      • December 2021
    • Jaaroverzicht 2020
    • Jaaroverzicht 2019
    • Jaaroverzicht 2018
    • Archief
  • Pop Up Museum
  • Balen tijdens WOII
  • Oorlogsslachtoffers
    • Inventaris
    • Fiches
  • Projecten
  • Gooi niets weg!
  • Contacteer ons!
  • Links