Maart 2020 

Op het einde van 1939 en in  het vroege voorjaar van 1940 stonden heel wat streekgenoten paraat in de rangen van het Belgisch Leger. Het Object van de Maand Maart belicht enkele persoonlijke uitrustingsstukken van de talrijke soldaten die in 1939 en 1940 werden gemobiliseerd en ergens te velde op post waren. 
Het Belgisch Leger waakt!
In september 1938 viel Nazi-Duitsland het Tsjechoslovaakse Sudetenland binnen. De Belgische overheid vreesde toen eveneens een inval in België. In allerijl werden soldaten van het Belgische Leger gemobiliseerd tussen 28 september en 2 oktober 1938.
Een grote en meer gestructureerde mobilisatie volgde in augustus 1939. Die tweede mobilisatie gebeurde in vijf opeenvolgende fasen: A, B, C, D en E. Tijdens de eerste Fase A werden alle actieve eenheden op oorlogsvoet gebracht. Fase E betekende een algemene mobilisatie van alle reserve-eenheden. Die fase werd afgekondigd na de start van vijandelijkheden.
​
Ook in Balen werden verschillende jongemannen onder de wapens geroepen tijdens de verschillende mobilisatiefasen. In het totaal werden tijdens de eerste vier fasen (A, B, C en D) een kleine 550 Balenaren opgeroepen.  
  • Fase A – 26 augustus 1939: 100 personen opgeroepen.
  • Fase B – 28 augustus 1939: 33 personen opgeroepen.
  • Fase C – 1 en 3 september 1939: 183 personen opgeroepen.
  • Fase D –  11 september 1939: 94 personen opgeroepen.
  • Fase D – 17 september 1939: 19 personen opgeroepen.
  • Fase D – 18 september 1939: 2 personen opgeroepen.
  • Fase D – 21 september 1939: 1 persoon opgeroepen.
  • Fase D – 22 september 1939: 14 personen opgeroepen.
  • Fase D – 1 oktober 1939: 1 persoon opgeroepen.
  • Fase D – 20 oktober 1939: 3 personen opgeroepen.
  • Fase D – 8 november 1939: 13 personen opgeroepen.
  • Fase D – 12 november 1939: 1 persoon opgeroepen.
  • Fase D – 13 november 1939: 3 personen opgeroepen.
  • Fase D – 1 december 1939: 6 personen opgeroepen.
  • Fase D – 8 december 1939: 21 personen opgeroepen.
  • Fase D – 14 januari 1940: 27 personen opgeroepen.
  • Fase D – 18 januari 1940: 3 personen opgeroepen.
  • Fase D – 21 januari 1940: 1 persoon opgeroepen.
  • Fase D – 3 februari 1940: 3 personen opgeroepen.
  • Fase D – 3 februari 1940: 15 personen opgeroepen.
De uitrusting van de Belgische soldaat
Tijdens de mobilisatie werd een massa volk op de been gebracht en dat had enorme gevolgen voor de bevoorrading en het materieel voor de opgeroepen soldaten.  
In januari 1940 kwam er een nieuw reglement met betrekking tot de uitrusting van de Belgische infanteriesoldaat. De ‘Lijst met de vaste uitrusting van het voetvolk’ omvatte een lange opsomming van uitrustingsstukken en persoonlijke materialen, opgesteld in twee delen.
​
Het eerste deel omschreef alle 'gedragen' kledij en uitrusting.
  • 1 laken broek;
  • 1 wollen trui;
  • 1 overjas;
  • 1 helm;
  • 1 paar schoenen;
  • 1 paar lederen beenstukken;
  • 1 hemd;
  • 1 onderbroek;
  • 1 paar sokken;
  • 1 zakdoek;
  • 1 paar bretellen;
  • 1 eenzelvigheidsplaatje;
  • 1 verbandzakje (binnenzak der overjas);
  • 1 gasmasker;
  • 1 broodzak (met draagriem) waarin:
    • 1 vork;
    • 1 zakmes;
    • 1 lepel;
    • 1 poetszakje;
    • 1 veldfles (op de overslag);​​
  • 1 ransel met:
    • 1 rantselrantsoen (verduurzaamd vlees,  doos beschuit en suiker);
    • 1 hemd;
    • 1 paar rustschoenen;
    • 1 handdoek;
    • 1 naaizakje met inhoud;
    • 1 persoonlijk camouflagenet;
    • 1 linnen waskom;
    • 1 tenzeil;
    • 1 eetketeltje, op den ransel vastgeriemd, bevat het overschot van het rantsoen brood en suiker.
  • 1 koppelriem:
    • Van leder, met patroontassen en bajonethouder, voor de manschappen met F.G.- uitrusting, van een geweer voorzien;
    • Van leder, zonder patroontassen en zonder bajonethanger, voor de manschappen met F.G.-uitrusting, van de mitraillete of de G.D.-pistool voorzien.
    • Van linnen, met schop- en bajonethanger, voor de F.M.-ploegen
's Winters omvatte de kleding bovendien:
  • 1 laken vest met losse halsboord;
  • 1 paar handschoenen.
​
Het tweede deel bestond uit een lijst van uitrustingsstukken die op de voertuigen van de eenheid werden meegevoerd. Bij de ‘legering’ of inkwartiering van de soldaat werden deze stukken ter beschikking gesteld:
  • 1 boedelzak;
  • 1 politiemuts;
  • 1 linnen broek;
  • 1 onderbroek (tweede);
  • 1 paar schoenen (tweede);
  • 1 zakdoek (tweede);
  • 1 handdoek (tweede);
  • 1 kleerborstel;
  • 1 schoenborstel;
  • Tentonderdelen: staander, andere paaltjes, houten hamer, koord, zak voor dekzeil.
  • 1 deken;
In de zomer werden de volgende zaken, die tot de winteruitrusting behoorden, in de bagage gestoken: 
  • 1 laken vest met losse halsboord
  • 1 paar handschoenen​​​
Naast de materialen die werden voorzien vanuit het leger zelf, tonen periodieke foto’s uit het interbellum en de mobilisatieperiode aan dat de Belgische soldaten zeer vaak hun uitrusting aanvulden met civiele materialen, die ze zelf bekostigden.
​Toiletartikelen en andere materialen voor persoonlijke hygiëne, kledingstukken, handdoeken, kleinere uitrustingsstukken en voorwerpen ter ontspanning werden meestal zelf voorzien. De variaties zijn dan ook oneindig.
Bronnen 
BALEN, Erfgoed Balen, Lijsten gemobiliseerde militairen 1939-1940.
Collectie Bram Dierckx, Reglementen en handboeken Belgisch Leger, 1930-1940.
De Achttiendaagse Veldtocht, (www. 18daagseveldtocht.be). 
De Belgische soldaat uit de meidagen van 1940, (www.abbl1940.be).
SMOLDERS, F., Olmen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Olmen, 1989.
In mei 1940 kwamen heel wat streekgenoten terecht in de Achttiendaagse Veldtocht. 
​'Jong en schoon, gij Kempenzoon.. De gesneuvelden van mei 1940' is een boek over de jongens uit Balen, Olmen, Dessel en Mol die nooit meer terugkeerden... 

Meer info? Klik hiernaast op de afbeelding!

Copyright Balen Bevrijd