Juli 2020
Het Object van de Maand Juli toont enkele documenten uit de nalatenschap van oud-strijder en weerstander Petrus Jan Alfons Peeters - en zijn familie - uit Balen. Tijdens de Achttiendaagse Veldtocht was hij soldaat in het 3de Regiment Legerartillerie. Hij bleef de hele campagne op post bij die eenheid en uiteindelijk - na de capitulatie - krijgsgevangen genomen. Precies 80 jaar geleden kwam hij terug uit krijgsgevangenschap.
Soldaat Peeters uit Balen
Petrus Jan Alfons 'Fons' Peeters werd geboren in Balen op 18 mei 1914 en woonde tijdens de oorlog in de Reyt nummer 6 (later Hoolststraat 10) in Balen. Zijn ouders waren Frans Peeters en Constancia Oeyen. Hij was landbouwer en spoorwegarbeider, meer bepaald ‘gespecialiseerd spoorlegger’ bij de Nationale Spoorwegen.
Petrus Jan Alfons behoorde tot de militieklasse van 1934 en kreeg stamnummer 170 – 11476. Hij ging in dienst als soldaat bij het 1ste Regiment Legerartillerie en zat in de 8ste Batterij van de IIIe Groep. Tijdens de mobilisatie werd hij weer opgeroepen en ingedeeld bij het 3de Regiment Legerartillerie (R.A.A.), IIIe Groep, 7de Batterij.
Een beknopt overzicht van de militaire loopbaan van Petrus Jan Alfons Peeters
De Veldtocht van Mei 1940 en het Krijgsgevangenschap
Het 3de Regiment Legerartillerie was een reserve-eenheid die was uitgerust met zware artilleriestukken. De eenheid werd gemobiliseerd in Ranst op 3 september 1939 en bestond uit negen Batterijen met elk vier stuks C155L M17 Schneider kanonnen en drie Batterijen met elk twaalf stuks MVD58L en MVD70 ‘Van Deuren’ loopgraafmortieren.
Alfons Peeters was actief bij de 7de Batterij (III Groep) onder leiding van Luitenant H. Mathot, die was uitgerust met vier C155L M17 Schneider kanonnen.
De 4 groepen van het Regiment werden vervolgens verdeeld onder de verschillende formaties van het veldleger. Op 10 mei 1940 maakten de Staf, de Ie Groep en IIIe Groep deel uit van de 'Groepering B' van de Belgische Legerartillerie. De Ie Groep ontplooide in Kessel, de IIIe Groep werd ten noordoosten van Deurne, pal achter het Albertkanaal, opgesteld.
Op 14 mei 1940 werden de tactische groeperingen van de legerartillerie nogmaals herschikt en gereorganiseerd aan de K.W. Stelling. De Ie en IIIe Groep van het 3de Regiment Legerartillerie gingen vervolgens deel uitmaken van 'Groepering H' en kwamen in Wilrijk terecht. De stellingen bleven echter niet lang bezet. Twee dagen later, op 16 mei 1940, werd het volledige regiment naar Gent gestuurd.
Aan de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde werden alle eenheden opnieuw herschikt over drie tactische groeperingen. 'Groepering A', onder bevel van Kolonel Godeaux, omvatte de IIe en IIIe Groep van het 3de Regiment Legerartillerie en werd aangevoerd vanuit een commandopost in Waarschoot.
In de nacht van 23 op 24 mei 1940 gaf het 3de Regiment Legerartillerie nog de nodige vuursteun om de terugtrekkende troepen te ondersteunen bij de evacuatie in de richting van Brugge. Tijdens de laatste dagen van de Veldtocht raakten vele manschappen verwikkeld in de strijd nabij Tielt. De chaos was groot en vele soldaten zwierven rond nadat hun eenheden uiteen waren gedreven door de oprukkende Duitse troepenmacht.
Ook Alfons Peeters werd op 29 mei 1940 in de omgeving van Aalter gevangen genomen. Een dag later werd hij doorgezonden naar de Gefangenensammenstelle Oostburg der 229. Division in Oostburg (Nederland).
Tijdens de verschillende fasen van de veldtocht werden ongeveer 50.000 Belgische soldaten krijgsgevangen genomen. Wie al voor de capitulatie werd gevangengenomen, was doorgaans gedoemd tot het krijgsgevangenschap in Duitsland. Die eerste gevangenen werden vaak onmiddellijk naar Duitsland getransporteerd en opgesloten in één van de vele krijgsgevangenenkampen.
Petrus Jan Alfons Peeters werd pas na de capitulatie gevangen genomen, waardoor hij in een Nederlands kamp terechtkwam en al snel terug naar huis mocht keren. Op 11 juni 1940 werd hij in Oostburg uit het krijgsgevangenschap ontslaan. Hij keerde terug naar Balen op 16 juni 1940 en leverde daar zijn militaire uitrusting binnen in het gemeentehuis, zoals werd verplicht door de bezetter.
Ongeveer 130.000 Belgische gevangenen keerden tussen juni 1940 en februari 1941 terug naar België. Zo’n 70.000 militairen – meestal beroepssoldaten en Waalse dienstplichtigen – werden vijf jaar lang in hechtenis gehouden. Onder de Balenaren waren er ongeveer 125 personen die in Duitsland terecht kwamen en pas op het einde van 1940 en begin 1941 naar huis mochten keren. Petrus Jan Alfons Peeters had meer geluk en kwam een maand na de capitulatie alweer thuis.
Petrus Jan Alfons 'Fons' Peeters werd geboren in Balen op 18 mei 1914 en woonde tijdens de oorlog in de Reyt nummer 6 (later Hoolststraat 10) in Balen. Zijn ouders waren Frans Peeters en Constancia Oeyen. Hij was landbouwer en spoorwegarbeider, meer bepaald ‘gespecialiseerd spoorlegger’ bij de Nationale Spoorwegen.
Petrus Jan Alfons behoorde tot de militieklasse van 1934 en kreeg stamnummer 170 – 11476. Hij ging in dienst als soldaat bij het 1ste Regiment Legerartillerie en zat in de 8ste Batterij van de IIIe Groep. Tijdens de mobilisatie werd hij weer opgeroepen en ingedeeld bij het 3de Regiment Legerartillerie (R.A.A.), IIIe Groep, 7de Batterij.
Een beknopt overzicht van de militaire loopbaan van Petrus Jan Alfons Peeters
- 7 januari 1935: In werkelijke dienst bij het 1ste Regiment Legerartillerie;
- 7 september 1935: Met onbepaald verlof;
- 31 mei 1937: Weder opgeroepen onder de wapens;
- 20 juni 1937: Met verlof zonder soldij;
- 21 juni 1937: Met onbepaald verlof;
- 4 september 1939: Weder opgeroepen onder de wapens en aangehecht bij het 3de Regiment Legerartillerie;
- 10 mei 1940: Aanwezig bij het 3de Regiment Legerartillerie tijdens de Achttiendaagse Veldtocht;
- 29 mei 1940: Gevangen genomen door de Duitsers;
- 11 juni 1940: Ontslagen uit Krijgsgevangenkamp Oostburg;
- 16 juni 1940: Vrijgelaten uit Krijgsgevangenschap;
- 17 juni 1940: Met onbepaald verlof.
De Veldtocht van Mei 1940 en het Krijgsgevangenschap
Het 3de Regiment Legerartillerie was een reserve-eenheid die was uitgerust met zware artilleriestukken. De eenheid werd gemobiliseerd in Ranst op 3 september 1939 en bestond uit negen Batterijen met elk vier stuks C155L M17 Schneider kanonnen en drie Batterijen met elk twaalf stuks MVD58L en MVD70 ‘Van Deuren’ loopgraafmortieren.
Alfons Peeters was actief bij de 7de Batterij (III Groep) onder leiding van Luitenant H. Mathot, die was uitgerust met vier C155L M17 Schneider kanonnen.
De 4 groepen van het Regiment werden vervolgens verdeeld onder de verschillende formaties van het veldleger. Op 10 mei 1940 maakten de Staf, de Ie Groep en IIIe Groep deel uit van de 'Groepering B' van de Belgische Legerartillerie. De Ie Groep ontplooide in Kessel, de IIIe Groep werd ten noordoosten van Deurne, pal achter het Albertkanaal, opgesteld.
Op 14 mei 1940 werden de tactische groeperingen van de legerartillerie nogmaals herschikt en gereorganiseerd aan de K.W. Stelling. De Ie en IIIe Groep van het 3de Regiment Legerartillerie gingen vervolgens deel uitmaken van 'Groepering H' en kwamen in Wilrijk terecht. De stellingen bleven echter niet lang bezet. Twee dagen later, op 16 mei 1940, werd het volledige regiment naar Gent gestuurd.
Aan de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde werden alle eenheden opnieuw herschikt over drie tactische groeperingen. 'Groepering A', onder bevel van Kolonel Godeaux, omvatte de IIe en IIIe Groep van het 3de Regiment Legerartillerie en werd aangevoerd vanuit een commandopost in Waarschoot.
In de nacht van 23 op 24 mei 1940 gaf het 3de Regiment Legerartillerie nog de nodige vuursteun om de terugtrekkende troepen te ondersteunen bij de evacuatie in de richting van Brugge. Tijdens de laatste dagen van de Veldtocht raakten vele manschappen verwikkeld in de strijd nabij Tielt. De chaos was groot en vele soldaten zwierven rond nadat hun eenheden uiteen waren gedreven door de oprukkende Duitse troepenmacht.
Ook Alfons Peeters werd op 29 mei 1940 in de omgeving van Aalter gevangen genomen. Een dag later werd hij doorgezonden naar de Gefangenensammenstelle Oostburg der 229. Division in Oostburg (Nederland).
Tijdens de verschillende fasen van de veldtocht werden ongeveer 50.000 Belgische soldaten krijgsgevangen genomen. Wie al voor de capitulatie werd gevangengenomen, was doorgaans gedoemd tot het krijgsgevangenschap in Duitsland. Die eerste gevangenen werden vaak onmiddellijk naar Duitsland getransporteerd en opgesloten in één van de vele krijgsgevangenenkampen.
Petrus Jan Alfons Peeters werd pas na de capitulatie gevangen genomen, waardoor hij in een Nederlands kamp terechtkwam en al snel terug naar huis mocht keren. Op 11 juni 1940 werd hij in Oostburg uit het krijgsgevangenschap ontslaan. Hij keerde terug naar Balen op 16 juni 1940 en leverde daar zijn militaire uitrusting binnen in het gemeentehuis, zoals werd verplicht door de bezetter.
Ongeveer 130.000 Belgische gevangenen keerden tussen juni 1940 en februari 1941 terug naar België. Zo’n 70.000 militairen – meestal beroepssoldaten en Waalse dienstplichtigen – werden vijf jaar lang in hechtenis gehouden. Onder de Balenaren waren er ongeveer 125 personen die in Duitsland terecht kwamen en pas op het einde van 1940 en begin 1941 naar huis mochten keren. Petrus Jan Alfons Peeters had meer geluk en kwam een maand na de capitulatie alweer thuis.
Tijdens de Duitse bezetting
Na zijn thuiskomst ging Alfons Peeters werken voor de Spoorwegen, maar hij werd daarnaast ook actief in het 'clandestiene leven'. Van 1941 tot en met september 1944 was hij aangesloten bij de Nationale Koningsgezinde Beweging ofwel N.K.B. – Afdeling Geel. Hij kreeg stamnummer 9.269. Als arbeider bij de Spoorwegen had hij immers toegang tot belangrijke informatie over Duitse troepenbewegingen per spoor, maar wist hij ook perfect op welke plaatsen onopvallend sabotagedaden konden worden gepleegd, ...
Naast de stukken over weerstandsbeweging N.K.B. werden in zijn nalatenschap ook documenten teruggevonden van de Groep Patrice en Groep A.N.A. (Action Nationale, Nationale Actie).
Groep A.N.A. was een plaatselijke, vaderlandslievende verzetsgroepering in de grensstreek van de provincies Limburg, Antwerpen en Brabant. De organisatie werd na de oorlog niet erkend als officiële verzetsorganisatie, maar de leden werden wel bij de 'Groep G' gerekend. Het actiegebied strekte zich hoofdzakelijk uit over de gemeenten Balen, Olmen, Ham, Kwaadmechelen, Eindhout-Laakdal en Meerhout. Vele leden waren verweven in netwerken van andere organisaties zoals de Belgische Nationale Beweging (B.N.B.), Groep G en de Gewapende Partizanen. De leden van Groep A.N.A. hielden zich onder andere bezig met zaken zoals:
Na zijn thuiskomst ging Alfons Peeters werken voor de Spoorwegen, maar hij werd daarnaast ook actief in het 'clandestiene leven'. Van 1941 tot en met september 1944 was hij aangesloten bij de Nationale Koningsgezinde Beweging ofwel N.K.B. – Afdeling Geel. Hij kreeg stamnummer 9.269. Als arbeider bij de Spoorwegen had hij immers toegang tot belangrijke informatie over Duitse troepenbewegingen per spoor, maar wist hij ook perfect op welke plaatsen onopvallend sabotagedaden konden worden gepleegd, ...
Naast de stukken over weerstandsbeweging N.K.B. werden in zijn nalatenschap ook documenten teruggevonden van de Groep Patrice en Groep A.N.A. (Action Nationale, Nationale Actie).
Groep A.N.A. was een plaatselijke, vaderlandslievende verzetsgroepering in de grensstreek van de provincies Limburg, Antwerpen en Brabant. De organisatie werd na de oorlog niet erkend als officiële verzetsorganisatie, maar de leden werden wel bij de 'Groep G' gerekend. Het actiegebied strekte zich hoofdzakelijk uit over de gemeenten Balen, Olmen, Ham, Kwaadmechelen, Eindhout-Laakdal en Meerhout. Vele leden waren verweven in netwerken van andere organisaties zoals de Belgische Nationale Beweging (B.N.B.), Groep G en de Gewapende Partizanen. De leden van Groep A.N.A. hielden zich onder andere bezig met zaken zoals:
- Sabotagedaden, waaronder het buiten werking stellen van spoorlijnen en het verbreken van Duitse telefoonverbindingen;
- Verspreiden van anti-Duitse propaganda;
- Verzamelen van verboden goederen zoals vuurwapens, munitie en springstoffen;
- Inwinnen van inlichtingen en koeriersdiensten;
- Overbrengen van geallieerde luchtmacht bemanning via ontsnappingsroutes.
Eretekens en onderscheidingen
Petrus Jan Alfons Peeters ontving de ‘Herinneringsmedaille van de Oorlog 1940-1945 met twee gekruiste sabels’ voor zijn deelname aan de Achttiendaagse Veldtocht.
Woord van dank
Hartelijk dank aan Dhr. G. Peeters voor de schenking van deze bijzondere familiestukken. Op deze manier blijft een mooi stukje lokale geschiedenis bewaard voor de toekomst.
Petrus Jan Alfons Peeters ontving de ‘Herinneringsmedaille van de Oorlog 1940-1945 met twee gekruiste sabels’ voor zijn deelname aan de Achttiendaagse Veldtocht.
Woord van dank
Hartelijk dank aan Dhr. G. Peeters voor de schenking van deze bijzondere familiestukken. Op deze manier blijft een mooi stukje lokale geschiedenis bewaard voor de toekomst.
Bronnen
BALEN, Erfgoed Balen, Stukken Tweede Wereldoorlog.
BALEN, GABalen, Stukken over de krijgsgevangenen militairen, 1940-1945.
BALEN, Werkgroep Balen Bevrijd, Archief en documentatie Krijgsgevangen militairen Balen.
De Achttiendaagse Veldtocht, (www. 18daagseveldtocht.be).
DIERCKX, B., Terug naar de basis, Vluchtroutes van geallieerde piloten naar Engeland, Eindwerk 2004-2005.
EVERE, Notariaat Defensie, Militaire personeelsdossier, Petrus Jan Alfons Peeters.
RIJMEN, C., De bevrijding van Ham, September 1944, 1995.
SMOLDERS, F., Olmen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Olmen, 1989.
STRAUVEN, P., Tessenderlo in Oorlog, 1940-1945, Tessenderlo, 1984.
BALEN, Erfgoed Balen, Stukken Tweede Wereldoorlog.
BALEN, GABalen, Stukken over de krijgsgevangenen militairen, 1940-1945.
BALEN, Werkgroep Balen Bevrijd, Archief en documentatie Krijgsgevangen militairen Balen.
De Achttiendaagse Veldtocht, (www. 18daagseveldtocht.be).
DIERCKX, B., Terug naar de basis, Vluchtroutes van geallieerde piloten naar Engeland, Eindwerk 2004-2005.
EVERE, Notariaat Defensie, Militaire personeelsdossier, Petrus Jan Alfons Peeters.
RIJMEN, C., De bevrijding van Ham, September 1944, 1995.
SMOLDERS, F., Olmen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Olmen, 1989.
STRAUVEN, P., Tessenderlo in Oorlog, 1940-1945, Tessenderlo, 1984.
|
In mei 1940 kwamen heel wat streekgenoten terecht in de Achttiendaagse Veldtocht.
'Jong en schoon, gij Kempenzoon.. De gesneuvelden van mei 1940' is een boek over de jongens uit Balen, Olmen, Dessel en Mol die nooit meer terugkeerden... Meer info? Klik hiernaast op de afbeelding! |
|