December 2012
Het Object van de Maand December 2012 is een M31 helm van de Belgische Luchtbescherming of Protection Aérienne (L.B. - P.A.).
De Luchtbescherming werd opgericht in 1934 en viel onder de bevoegdheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De organisatie moest de Belgische bevolking passief beschermen tegen luchtaanvallen en tevens de nodige hulp verstrekken wanneer een bombardement plaats vond. De L.B. had een hiërarchische structuur met afdelingen op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau. Ook in de gemeente Balen was er tijdens de Tweede Wereldoorlog een afdeling van de L.B. actief. De leden werden voornamelijk geworven bij het locale Balense Brandweerkorps.
Vanaf 1941 werd de geallieerde dreiging in de lucht alsmaar groter, waardoor de Duitse bezetter een aantal verordeningen afkondigde. Eén van de maatregelen was een verdere uitbouw van de Luchtbescherming.
In januari 1944 werd in Balen de locale afdeling van de Boerenwacht ingelijfd bij het Brandweerkorps en werd een grote eenheid van de Luchtbescherming gevormd. Het Balense grondgebied bestond uit vijf wijken en elke wijk stond onder commando van twee wijkoversten.
Bij eventuele rampen waren de oversten bevoegd om per wijk een aantal weerbare mannen op te eisen, die vervolgens de rangen van de Luchtbescherming moesten vervoegen.
- Wijk 1 omvatte de regio Steeg, Steegstraat, Molenstraat en Ongelberg. De wijkoversten waren Frans Cochet en Florent Hendrickx.
- Wijk 2 bestond uit de straten Schoor, Scheps, Hoolsterberg, Hoolst, Holven, Reit en Berg. August Mertens en Benedictus De Groof waren daar de oversten.
- Wijk 3 bestond uit Hulsen, Rosselaar, Grees, Savel en Lill en stond onder commando van oversten Jos Volders en Emiel Eyckmans.
- Wijk 4 bestreek de straten Rijsberg, Gerheide, Soef, Rijsbergdijk en Driehuizen. Emiel Van Gestel en Alfons Gabriëls waren de wijkoversten.
- Wijk 5 omvatte de regio Vennen, Malou en Schoorheide. De wijkoversten waren Albert Baten en Fons Swinnen.
Het uniform van de Luchtbescherming vertoonde diverse verschillen per regio. Elke Belgische gemeente of stad had vaak een eigen stijl. Meestal waren de leden te herkennen aan hun helm, armband en kenteken. De getoonde helm is een voormalig militair exemplaar met legergroene binnenzijde. De helm werd ontdaan van het typische militaire leeuweninsigne, zwart geverfd met witte rand en voorzien van de letters BL. Op die manier kon de Luchtbescherming zich kenbaar maken als civiele hulporganisatie.
Ook na de bevrijding werd er nog steeds beroep gedaan op de Luchtbescherming. Vooral in de grote Belgische steden speelde de Luchtbescherming een belangrijke rol bij de bestrijding van de Duitse V-wapens (Vergeldingswapens) of Vliegende Bommen. Op de bovenstaande persfoto van 5 september 1944 schieten verscheidene leden van de Luikse Luchtbescherming een kind te hulp dat slachtoffer werd van een Duits bombardement.
Vanaf 1941 werd de geallieerde dreiging in de lucht alsmaar groter, waardoor de Duitse bezetter een aantal verordeningen afkondigde. Eén van de maatregelen was een verdere uitbouw van de Luchtbescherming.
In januari 1944 werd in Balen de locale afdeling van de Boerenwacht ingelijfd bij het Brandweerkorps en werd een grote eenheid van de Luchtbescherming gevormd. Het Balense grondgebied bestond uit vijf wijken en elke wijk stond onder commando van twee wijkoversten.
Bij eventuele rampen waren de oversten bevoegd om per wijk een aantal weerbare mannen op te eisen, die vervolgens de rangen van de Luchtbescherming moesten vervoegen.
- Wijk 1 omvatte de regio Steeg, Steegstraat, Molenstraat en Ongelberg. De wijkoversten waren Frans Cochet en Florent Hendrickx.
- Wijk 2 bestond uit de straten Schoor, Scheps, Hoolsterberg, Hoolst, Holven, Reit en Berg. August Mertens en Benedictus De Groof waren daar de oversten.
- Wijk 3 bestond uit Hulsen, Rosselaar, Grees, Savel en Lill en stond onder commando van oversten Jos Volders en Emiel Eyckmans.
- Wijk 4 bestreek de straten Rijsberg, Gerheide, Soef, Rijsbergdijk en Driehuizen. Emiel Van Gestel en Alfons Gabriëls waren de wijkoversten.
- Wijk 5 omvatte de regio Vennen, Malou en Schoorheide. De wijkoversten waren Albert Baten en Fons Swinnen.
Het uniform van de Luchtbescherming vertoonde diverse verschillen per regio. Elke Belgische gemeente of stad had vaak een eigen stijl. Meestal waren de leden te herkennen aan hun helm, armband en kenteken. De getoonde helm is een voormalig militair exemplaar met legergroene binnenzijde. De helm werd ontdaan van het typische militaire leeuweninsigne, zwart geverfd met witte rand en voorzien van de letters BL. Op die manier kon de Luchtbescherming zich kenbaar maken als civiele hulporganisatie.
Ook na de bevrijding werd er nog steeds beroep gedaan op de Luchtbescherming. Vooral in de grote Belgische steden speelde de Luchtbescherming een belangrijke rol bij de bestrijding van de Duitse V-wapens (Vergeldingswapens) of Vliegende Bommen. Op de bovenstaande persfoto van 5 september 1944 schieten verscheidene leden van de Luikse Luchtbescherming een kind te hulp dat slachtoffer werd van een Duits bombardement.
De bovenstaande foto's tonen onder andere de publicatie 'Luchtbescherming tegen het Luchtgevaar'; een exemplaar van het 'officieel maandblad van den B.L.B.' (Bond voor Lucht Bescherming), genaamd 'Luchtbescherming; een armband van het Belgische Rode Kruis en enkele kentekens van de Luchtbescherming.
Het boekje 'Luchtbescherming tegen het Luchtgevaar' werd in 1939 uitgegeven. De Luchtbescherming bracht de Belgische bevolking reeds tijdens de mobilisatie op de hoogte van mogelijk luchtgevaar door een reeks van publicaties. Een ander voorbeeld is het maandblad 'Luchtbescherming'. Op de foto staat de achterzijde van het blad uit januari 1939. De L.B. deed op die manier geregeld een oproep naar vrijwilligers. De tekst luidt: 'Alarm!... Alarm!... Alarm!... Word vrijwilliger der L.B. Het is uw plicht... Het is uw eigen belang! Laat U inschrijven bij: het Locaal Comité van den B.L.B. uwer gemeente of bij het Centraal Bestuur B.L.B., 182, Wetstraat, te Brussel.'
Bronnen
R. DIERCKX, L. MENS, J. MICHIELS en R. VERMEULEN, 100 jaar Brandweer Balen, Erfgoed Balen.
K. PALINCKX, Antwerpen onder de V-Bommen 1944-1945.
C. STESSENS, Oorlogsperikelen in Turnhout.
S. VAN CLEEMEN, De militaire gebeurtenissen in Turnhout tijdens WOII.
De Belgische soldaat van mei 1940, (www. abbl1940 .be/ABBL1940files/Hoofddeksels/Helm/HelmcivielNL.htm).
R. HENDRICKX en J. JODOGNE, Uw bescherming tegen luchtgevaar.
'Luchtbescherming, Officieel maanschrift van den B.L.B.', januari en maart 1939.
Het boekje 'Luchtbescherming tegen het Luchtgevaar' werd in 1939 uitgegeven. De Luchtbescherming bracht de Belgische bevolking reeds tijdens de mobilisatie op de hoogte van mogelijk luchtgevaar door een reeks van publicaties. Een ander voorbeeld is het maandblad 'Luchtbescherming'. Op de foto staat de achterzijde van het blad uit januari 1939. De L.B. deed op die manier geregeld een oproep naar vrijwilligers. De tekst luidt: 'Alarm!... Alarm!... Alarm!... Word vrijwilliger der L.B. Het is uw plicht... Het is uw eigen belang! Laat U inschrijven bij: het Locaal Comité van den B.L.B. uwer gemeente of bij het Centraal Bestuur B.L.B., 182, Wetstraat, te Brussel.'
Bronnen
R. DIERCKX, L. MENS, J. MICHIELS en R. VERMEULEN, 100 jaar Brandweer Balen, Erfgoed Balen.
K. PALINCKX, Antwerpen onder de V-Bommen 1944-1945.
C. STESSENS, Oorlogsperikelen in Turnhout.
S. VAN CLEEMEN, De militaire gebeurtenissen in Turnhout tijdens WOII.
De Belgische soldaat van mei 1940, (www. abbl1940 .be/ABBL1940files/Hoofddeksels/Helm/HelmcivielNL.htm).
R. HENDRICKX en J. JODOGNE, Uw bescherming tegen luchtgevaar.
'Luchtbescherming, Officieel maanschrift van den B.L.B.', januari en maart 1939.