Augustus 2019
Een schep voor elk soldaat
Voor de maand Augustus bekijken we kort een simpel, maar veelgebruikt object. Namelijk het 'Schanzzeug', of beter gezegd de kleine soldatenschep.
Grofweg kunnen we stellen dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog twee modellen 'kleine scheppen' werden verdeeld onder de Duitse troepen. Een kort recht model (Schanzzeug) en een plooischep (Klappspaten). In de loop van de oorlog werd zo goed als elk Duits soldaat één van deze twee modellen schepjes toegewezen.
Voor de maand Augustus bekijken we kort een simpel, maar veelgebruikt object. Namelijk het 'Schanzzeug', of beter gezegd de kleine soldatenschep.
Grofweg kunnen we stellen dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog twee modellen 'kleine scheppen' werden verdeeld onder de Duitse troepen. Een kort recht model (Schanzzeug) en een plooischep (Klappspaten). In de loop van de oorlog werd zo goed als elk Duits soldaat één van deze twee modellen schepjes toegewezen.
Het 'schanzzeug'
Het schanzzeug of rechte schepje was gebaseerd op een ontwerp dat sinds 1880 vrijwel onveranderd bleef omwille van zijn effectiviteit. Tot 1938 werden deze schepjes uitsluitend in echte lederen hoezen uitgegeven, later werd de lederen hoes vervangen door een 'ersatzlederen', oftewel 'presstoff' exemplaar.
Het schanzzeug of rechte schepje was gebaseerd op een ontwerp dat sinds 1880 vrijwel onveranderd bleef omwille van zijn effectiviteit. Tot 1938 werden deze schepjes uitsluitend in echte lederen hoezen uitgegeven, later werd de lederen hoes vervangen door een 'ersatzlederen', oftewel 'presstoff' exemplaar.
Ersatzleder bleek na onderzoek minstens even duurbaar te zijn als het originele leder en werd vervaardigd door verschillende lagen 'karton' op elkaar te persen tot deze een zekere stevigheid had. Ersatzleder betekent letterlijk vertaald: noodleder en presstoff: persstof. In de loop van de oorlog zouden door het gebrek aan leder zeer veel materialen die oorspronkelijk uit echt leder vervaardigd werden vervangen worden door een ersatz-exemplaar.
Deze foto komt uit het tijdschrift 'Signaal'. Op de foto kunnen we duidelijk de het klapschepje aan de riem onderscheiden.
De 'Klappspaten' of plooischep.
Buiten het veelal bekendere rechte schepje werd in 1938 nog een ander type schep in gebruik genomen: namelijk het plooischepje. Het plooischepje was open geplooid iets langer als zijn oudere broertje en had een 'punt' onderaan, om moeilijkere ondergronden aan te kunnen.
Buiten het veelal bekendere rechte schepje werd in 1938 nog een ander type schep in gebruik genomen: namelijk het plooischepje. Het plooischepje was open geplooid iets langer als zijn oudere broertje en had een 'punt' onderaan, om moeilijkere ondergronden aan te kunnen.
Het plooischepje in al zijn facetten: half open om te kunnen hakken, opengeplooid om te graven. Tevens zien we twee dichtgeplooide schepjes in de originele presstoff houders.
Het plooischepje bood ook meer mogelijkheden aan zijn gebruiker. Voor transport aan de riem werd het schepje opgeplooid in de ersatz-lederen houder en zo aan de riem bevestigd. De schep werd ook onder een kleine hoek op de steel geplaatst om te vermijden dat deze tegen het lichaam van de drager aan zou slaan.
Eénmaal opengeplooid kon de schep zowel half- als volledig opengezet worden, half om te kunnen hakken en helemaal om te graven.
Eénmaal opengeplooid kon de schep zowel half- als volledig opengezet worden, half om te kunnen hakken en helemaal om te graven.
Nadat de Duitsers als eerste met het ontwerp van de klapschep kwamen zouden de Amerikanen al snel het ontwerp kopiëren en hiervan hun eigen versie uitbrengen. Tot op de dag van vandaag wordt dit ontwerp nog steeds door verscheidene nationaliteiten gebruikt.
Bronnen
BALEN, Archief en documentatie Werkgroep Balen Bevrijd, Signaal, jg. 1943.
Wehrmacht Infantry Equipment and Field Gear, www.mp44.nl.
Pickering, R., Field equipment of the German forces in world war II, Military Mode, Bath, 2014.
Sokerivatsa, F., www.FJM44.com.
BALEN, Archief en documentatie Werkgroep Balen Bevrijd, Signaal, jg. 1943.
Wehrmacht Infantry Equipment and Field Gear, www.mp44.nl.
Pickering, R., Field equipment of the German forces in world war II, Military Mode, Bath, 2014.
Sokerivatsa, F., www.FJM44.com.
