April 2020
Duitse paratroepen in Balen!
Het Object van de Maand April konden we verkrijgen dankzij een gulden tip in het 'Pop Up Museum' en neemt ons weer mee naar de woelige periode vlak voor de Bevrijding... September 1944...
Het Object van de Maand April konden we verkrijgen dankzij een gulden tip in het 'Pop Up Museum' en neemt ons weer mee naar de woelige periode vlak voor de Bevrijding... September 1944...
Na de oorlog werd dit prachtige 'fallschirmklappmesser' (of zoals de Geallieerden het noemden: gravity knife, naar aanleiding van de werking) te Balen-Hulsen teruggevonden. Dit type valmes was één van de typerende uitrustingsstukken van de Duitse valschermtroepen.
Valschermtroepen in Balen?
De landing in Normandië op 6 juni 1944 opende een derde front tegen de Duitsers. Aanvankelijk weerden de Duitse troepen zich hardnekkig zodat de geallieerde opmars vertraging opliep. Het duurde nog tot augustus 1944 voor de geallieerde legers een doorbraak konden forceren.
Vanaf september leek de geallieerde opmars echter niet meer te stoppen. Op 2 september werd de Belgische grens bereikt en een dag later rolden de eerste bevrijders de hoofdstad Brussel binnen. Op 4 september werd Antwerpen bevrijd, net zoals de steden Leuven, Mechelen, Lier en Kortrijk. Om de snelle opmars te kunnen stoppen, wierpen de Duitsers een verdedigingslijn op achter het Albertkanaal.
De landing in Normandië op 6 juni 1944 opende een derde front tegen de Duitsers. Aanvankelijk weerden de Duitse troepen zich hardnekkig zodat de geallieerde opmars vertraging opliep. Het duurde nog tot augustus 1944 voor de geallieerde legers een doorbraak konden forceren.
Vanaf september leek de geallieerde opmars echter niet meer te stoppen. Op 2 september werd de Belgische grens bereikt en een dag later rolden de eerste bevrijders de hoofdstad Brussel binnen. Op 4 september werd Antwerpen bevrijd, net zoals de steden Leuven, Mechelen, Lier en Kortrijk. Om de snelle opmars te kunnen stoppen, wierpen de Duitsers een verdedigingslijn op achter het Albertkanaal.
Major Friedrich August Von der Heydte, aanvoerder van het 6e Fallschirmäger Regiment.
Het Duitse opperbevel nam dadelijk maatregelen en vanaf 3 september 1944 werd een verdedigingslinie uitgebouwd aan het Albertkanaal. Het kanaal verbond de steden Antwerpen en Luik. Infanteriegeneraal Reinhard, bevelhebber van het Duitse 88e Legerkorps, kreeg de taak om een defensieve lijn achter het Albertkanaal uit te bouwen om de geallieerde opmars tot stilstand te kunnen brengen. De sector gaande van Beringen tot Geel werd toevertrouwd aan Luitenant Generaal Kurt Chill.
Generaal Chill werd belast met de praktische zaken en installeerde wachtposten op de bruggen van het kanaal om vluchtende Duitse troepen tegen te houden. Het vluchtende leger werd gereorganiseerd en herbewapend. Na inspectie bleek de linie aan het Albertkanaal echter alles behalve ideaal. Deze was zeer zwak bewapend. Bovendien bleek zelfs op vele plaatsen de zuidelijke oever de noordelijke zelfs te overkijken. Tevens was er ook een zwaar tekort aan manschappen, waardoor nieuwe (vaak jonge of hervormde troepen) het front aan het Albertkanaal moesten komen versterken. De nieuwe troepen werden aangevoerd uit Nederland en het Duitse Rijk. Onder hen ook het net hervormde 6e Fallschirmjäger Regiment onder leiding van Major Friedrich August Von der Heydte. Zij moesten als deel van FJR2 de ruggengraat van de Duitse verdediging vormen.
Generaal Chill werd belast met de praktische zaken en installeerde wachtposten op de bruggen van het kanaal om vluchtende Duitse troepen tegen te houden. Het vluchtende leger werd gereorganiseerd en herbewapend. Na inspectie bleek de linie aan het Albertkanaal echter alles behalve ideaal. Deze was zeer zwak bewapend. Bovendien bleek zelfs op vele plaatsen de zuidelijke oever de noordelijke zelfs te overkijken. Tevens was er ook een zwaar tekort aan manschappen, waardoor nieuwe (vaak jonge of hervormde troepen) het front aan het Albertkanaal moesten komen versterken. De nieuwe troepen werden aangevoerd uit Nederland en het Duitse Rijk. Onder hen ook het net hervormde 6e Fallschirmjäger Regiment onder leiding van Major Friedrich August Von der Heydte. Zij moesten als deel van FJR2 de ruggengraat van de Duitse verdediging vormen.
Het 6e Fallschirmjäger Regiment had ernstige verliezen geleden bij de zware gevechten in Normandië (Caen) en was net te Güstrow (Duitsland), rond de nog bestaande kern aan resterende manschappen, hervormd. Von Der Heydte getuigde na de oorlog dat hij de slagsterkte van zijn 6e Fallschirmjäger Regiment zeer slecht vond na de hervorming. 75% bestond nu uit nieuwe rekruten die amper waren getraind of actie hadden gezien.
Ondanks alles probeerde Von der Heydte het beste te maken van de slechte situatie door de soldaten een zeer sterk groepsgevoel te geven, het idee bij een elite-eenheid te behoren:
'Het afzweren van alle persoonlijke wensen. Wie trouw zweert aan de Pruisische vlag heeft geen recht meer op persoonlijke bezittingen. Vanaf het moment iemand deel uitmaakt van de Fallschirmjäger en bij mijn regiment terecht komt, geeft hij alles af wat hij voorheen bezat. Vanaf nu is er voor hen maar 1 wet - de wet van onze eenheid.'
Von der Heydte hamerde ook op het feit dat de strijd een strijd was voor het verder bestaan van het hele Duitse Rijk.
Ondanks alles probeerde Von der Heydte het beste te maken van de slechte situatie door de soldaten een zeer sterk groepsgevoel te geven, het idee bij een elite-eenheid te behoren:
'Het afzweren van alle persoonlijke wensen. Wie trouw zweert aan de Pruisische vlag heeft geen recht meer op persoonlijke bezittingen. Vanaf het moment iemand deel uitmaakt van de Fallschirmjäger en bij mijn regiment terecht komt, geeft hij alles af wat hij voorheen bezat. Vanaf nu is er voor hen maar 1 wet - de wet van onze eenheid.'
Von der Heydte hamerde ook op het feit dat de strijd een strijd was voor het verder bestaan van het hele Duitse Rijk.
Vanaf 6 september 1944 kwamen vele nieuwe troepen in Balen en Olmen aan. Gedurende de gevechten aan het Albertkanaal was de gemeente Balen bovendien hét commandocentrum van de Duitse verdediging. Von der Heydte had tijdelijk zijn hoofdkwartier op de Markt in Balen bij de gezusters Schroyen.
De eerste helft van september 1944 werden Balen en Olmen bijgevolg overspoeld door Duitse troepen, die zware strijd leverden aan het Albertkanaal en de Britse bruggenhoofden bij Beringen en Geel, waaronder dus ook de Duitse Fallschirmjäger. Zo kwam met alle waarschijnlijkheid ook dit valmes in onze buurt terecht.
De eerste helft van september 1944 werden Balen en Olmen bijgevolg overspoeld door Duitse troepen, die zware strijd leverden aan het Albertkanaal en de Britse bruggenhoofden bij Beringen en Geel, waaronder dus ook de Duitse Fallschirmjäger. Zo kwam met alle waarschijnlijkheid ook dit valmes in onze buurt terecht.
Fallschirmjäger gebruikenten hun mes voor allerlei taken, zo ook de zware taak van het brood snijden en boter smeren.
Het Fallschirmjägerklappmesser.
Het Fallschirmjägerklappmesser was 1 van de typerende uitrustingsstukken van de Fallschirmjäger, buiten aan piloten werd dit mes niet toebedeeld. Hoewel het in de eerste plaats dienst moest doen om touwen van het valscherm door te kunnen ontwarren en snijden, bleek het achteraf vooral een leuk hebbeding na de landing. Zo werd het voornamelijk gebruikt als dagdagelijks gebruiksobject: om brood te snijden, boter te smeren...
Het Fallschirmjägerklappmesser was 1 van de typerende uitrustingsstukken van de Fallschirmjäger, buiten aan piloten werd dit mes niet toebedeeld. Hoewel het in de eerste plaats dienst moest doen om touwen van het valscherm door te kunnen ontwarren en snijden, bleek het achteraf vooral een leuk hebbeding na de landing. Zo werd het voornamelijk gebruikt als dagdagelijks gebruiksobject: om brood te snijden, boter te smeren...
Veel leesplezier en vooral: stay safe!
Bronnen
DIDDEN, J. en SWARTS, M., Autumn Gale (Herbst Sturm), 2013.
SMOLDERS, F., Olmen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Olmen, 1989.
BALEN BEVRIJD, Brochure 'Pop-Up museum', 2019.
DIDDEN, J. en SWARTS, M., Autumn Gale (Herbst Sturm), 2013.
SMOLDERS, F., Olmen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Olmen, 1989.
BALEN BEVRIJD, Brochure 'Pop-Up museum', 2019.