April 2022
We kunnen er helaas niet aan ontsnappen dezer dagen. Oorlogsgeweld overspoelt het nieuws en het dagelijkse leed van soldaten en burgers in conflictzones lijkt plots weer heel erg dichtbij te komen.
Onschuldige burgers worden slachtoffer, zonen komen niet meer thuis, broers en zussen worden vermist... Ondanks intussen 77 jaren zijn verstreken, lijkt de situatie zoals deze zich nu in Oekraïne voordoet zeer sterk op de oorlogsjaren die onze regio 4 jaar in hun greep wisten te houden.
Onschuldige burgers worden slachtoffer, zonen komen niet meer thuis, broers en zussen worden vermist... Ondanks intussen 77 jaren zijn verstreken, lijkt de situatie zoals deze zich nu in Oekraïne voordoet zeer sterk op de oorlogsjaren die onze regio 4 jaar in hun greep wisten te houden.
'In war whichever side may call itself the victor, there are no winners, but all are losers.'
'Oorlog kent geen winnaars, enkel verliezers.'
- Neville Chamberlain -
'Oorlog kent geen winnaars, enkel verliezers.'
- Neville Chamberlain -
Deze maand bekijken we enkele harde voorbeelden van objecten die de oorlog van net iets TE dichtbij meemaakten.
Een harde realiteit, voor sommigen misschien choquerend, voor sommigen een broodnodige wake-up call...
Een harde realiteit, voor sommigen misschien choquerend, voor sommigen een broodnodige wake-up call...
Stille getuigen
De objecten die we deze maand bekijken, zijn stuk voor stuk stille getuigen met een eerder luguber verleden. Deze objecten werden door gewone mensen, vaak verplicht tot dienst, gedragen. (Laten we niet vergeten dat ook de Duitse soldaat over het algemeen een gewone burger was die onwetend naar een vreemd stuk land ver van zijn thuishaven werd gestuurd.)
Elk van deze objecten heeft een eigen verhaal, een tastbare herinnering aan de gruwel die oorlog met zich meebrengt.
De objecten die we deze maand bekijken, zijn stuk voor stuk stille getuigen met een eerder luguber verleden. Deze objecten werden door gewone mensen, vaak verplicht tot dienst, gedragen. (Laten we niet vergeten dat ook de Duitse soldaat over het algemeen een gewone burger was die onwetend naar een vreemd stuk land ver van zijn thuishaven werd gestuurd.)
Elk van deze objecten heeft een eigen verhaal, een tastbare herinnering aan de gruwel die oorlog met zich meebrengt.
Op de foto's boven zien we een holster van een Duits P.38 dienstwapen. Onmiskenbaar getekend door de oorlog, is dit exemplaar beschadigd door 2 grotere stukken 'schrapnel'. Aangezien het bovenste stuk de holster niet helemaal heeft gepenetreerd, kunnen we er van uitgaan dat het pistool nog in de holster zat toen de scherven insloegen.
De bovenste scherf is waarschijnlijk -gelukkig- op het pistool zelf ingeslagen.
Helaas zien we duidelijk hoe het onderste stuk scherf wel volledig door de holster is gegaan. Hoewel dit geen heel groot stuk schrapnel lijkt te zijn geweest, heeft dit geen fraaie uitkomst gekend voor de soldaat.
De bovenste scherf is waarschijnlijk -gelukkig- op het pistool zelf ingeslagen.
Helaas zien we duidelijk hoe het onderste stuk scherf wel volledig door de holster is gegaan. Hoewel dit geen heel groot stuk schrapnel lijkt te zijn geweest, heeft dit geen fraaie uitkomst gekend voor de soldaat.
Een andere getuige van menselijk leed: een helm van de Duitse 'Polizei'. Het lederen binnenwerk van deze is een vergevorderde staat van ontbinding. Dit komt omdat het leerwerk is aangetast door bloed. Naar alle waarschijnlijkheid heeft de soldaat dan ook een ernstige hoofdwonde opgelopen. Doordat het bloed in het leerwerk dringt, wordt dit hard en broos. Het bloed dat in het lederen binnenwerk trekt begint op zijn beurt te rotten, met als resultaat wat we op bovenstaande foto kunnen zien. Ook de kinriem van deze helm is duidelijk helemaal doorweekt met bloed door de opgelopen wonde.
Een vergelijkbaar exemplaar. Een later model (M42) Duitse helm, waarvan de toenmalige eigenaar duidelijk een hoofdwonde heeft opgelopen. Ook hier is het lederen binnenwerk aangetast door bloed, je kan goed zien welke delen aangetast zijn en welke niet. Het bijkomende tragische verhaal van deze helm is dat deze aan de buitenzijde nauwelijks sporen van gebruik heeft. Dit doet vermoeden dat de betreffende soldaat amper inzet had gekend alvorens deze ernstig werd verwond. Ook werd de kinriem met een scherp voorwerp doorgesneden. Voor het toedienen van eerste hulp aan het slachtoffer werd de helm door de veldhospic van het hoofd verwijderd door de kinriem los te snijden.
Niet alles hoeft echter in mineur te eindigen. Hoewel bovenstaand exemplaar het zwaar te verduren gekregen heeft door enkele scherf-inslagen bovenop, zijn er geen zichtbare tekenen dat de drager van deze helm ernstige verwondingen aan het hoofd heeft overgehouden. Wel is door de impact en stress op het metaal de schaal gebarsten. We kunnen enkel hopen dat soldaat Wegener er destijds met de schrik van af is gekomen.
Een met kogel doorboorde P.38 holster, een door impact verwrongen medaille, een lederen foedraal voor een Duitse veldschep welke is geraakt door een scherf, ... Allen zijn zij stille getuigen die ons tot de dag van vandaag (zouden moeten) herinneren aan de gruwel van de oorlog. Achter elk van deze objecten schuilt een naam, een persoonlijkheid en een gezicht.
Oorlog wordt helaas niet beslecht met bloemen en stokken. Burgers en soldaten worden voor het leven getekend, verwond of erger. Families worden uit elkaar gerukt. Het is verbazingwekkend dat na 77 jaar, terwijl deze gruwelijke periode nog vers in het geheugen zit bij onze oudere generatie, de geschiedenis zich zo dicht bij onze deur kan herhalen. De bovenstaande artefacten brengen één heel duidelijke gezamenlijke boodschap: Oorlog is hel.
Oorlog wordt helaas niet beslecht met bloemen en stokken. Burgers en soldaten worden voor het leven getekend, verwond of erger. Families worden uit elkaar gerukt. Het is verbazingwekkend dat na 77 jaar, terwijl deze gruwelijke periode nog vers in het geheugen zit bij onze oudere generatie, de geschiedenis zich zo dicht bij onze deur kan herhalen. De bovenstaande artefacten brengen één heel duidelijke gezamenlijke boodschap: Oorlog is hel.
Nooit meer oorlog!
Bronnen
BALEN, Collectie Werkgroep Balen Bevrijd, 1940-1944.
Met dank aan Dhr. Cools en familie voor de schenking van de P.38 holster met kogelgat (laatste foto).
BALEN, Collectie Werkgroep Balen Bevrijd, 1940-1944.
Met dank aan Dhr. Cools en familie voor de schenking van de P.38 holster met kogelgat (laatste foto).
Heeft u thuis nog een stille getuige, foto's of documenten uit de Tweede Wereldoorlog? Aarzel dan niet om ons te contacteren via Facebook of info@balenbevrijd.be. We spreken heel graag een keer af om een kopij te maken of foto's te nemen!
Dank bij voorbaat,
Bram en Tim.
Dank bij voorbaat,
Bram en Tim.