Objecten van de maand - 2011
Januari 2011
Het Object van de Maand 2011 is een eenzelvigheidsplaatje of Erkennungsmarke van soldaat Nummer 45 uit de derde compagnie van het Vrijwilligerslegioen Vlaanderen der Waffen-SS.
Februari 2011
Het Object van de Maand Februari 2011 is een veldmuts of Einheitsfeldmütze model M43 van de Waffen-SS.
Maart 2011
Het Object van de Maand Maart 2011 is een Belgische helm met een flash van het Royal Armoured Corps, dus waarschijnlijk van het 1st Belgian Armoured Car Squadron of Regiment.
Het 1st Belgian Armoured Car Squadron of 1ste Belgische pantsereskadron werd in 1943 toegevoegd bij de 1st Belgian Independant Brigade, ookwel beter bekend onder de naam "Brigade Piron". Op 11 september 1944 verliet de Brigade Brussel, met als doel de omgeving van Leopoldsburg in te nemen. Het pantsereskadron verkende op die dag onder andere de wegen ten Noorden van Leopoldsburg in de richting van Balen en Kerkhoven.
In de vroege ochtend (01.25u) van 14 september 1944 trok de Brigade verder richting Balen-Schoor, waar de 1ste Gemotoriseere Eenheid nog een Duitse soldaat krijgsgevangen nam. Na enkele pogingen om een aanval uit te voeren, werd de Brigade tot stilstand gebracht door mijnen. Op 17 september 1944 kwam de Brigade aan te Neerpelt.
Bronnen
WEUTS, S., Historiek van het Bataljon Bevrijding, 1980, 62-68.
BAETE, H. (red.), Belgian Forces in United Kingdom, 1994, 22-37.
The 1st Belgian Armoured Car Squadron 1941-1945, (http://www.be4046.eu/index1.htm).
Het 1st Belgian Armoured Car Squadron of 1ste Belgische pantsereskadron werd in 1943 toegevoegd bij de 1st Belgian Independant Brigade, ookwel beter bekend onder de naam "Brigade Piron". Op 11 september 1944 verliet de Brigade Brussel, met als doel de omgeving van Leopoldsburg in te nemen. Het pantsereskadron verkende op die dag onder andere de wegen ten Noorden van Leopoldsburg in de richting van Balen en Kerkhoven.
In de vroege ochtend (01.25u) van 14 september 1944 trok de Brigade verder richting Balen-Schoor, waar de 1ste Gemotoriseere Eenheid nog een Duitse soldaat krijgsgevangen nam. Na enkele pogingen om een aanval uit te voeren, werd de Brigade tot stilstand gebracht door mijnen. Op 17 september 1944 kwam de Brigade aan te Neerpelt.
Bronnen
WEUTS, S., Historiek van het Bataljon Bevrijding, 1980, 62-68.
BAETE, H. (red.), Belgian Forces in United Kingdom, 1994, 22-37.
The 1st Belgian Armoured Car Squadron 1941-1945, (http://www.be4046.eu/index1.htm).
April 2011
Deze maand April 2011 worden enkele oorlogsfoto’s van soldaat “Fenwick” in de kijker gezet. De foto's werden beiden genomen op het Heike te Balen.
Soldaat Fenwick behoorde tot de 120ste Compagnie van het Royal Pioneer Corps. Die compagnie was vanaf 19 september 1944 te Leopoldsburg actief met het herstellen van wegen en legerbarakken. Op 7 oktober 1944 verhuisde de Compagnie naar Mol-Gompel en werden de soldaten ingekwartierd in huisvesting behorende tot de Glasfabriek van Mol-Gompel. Daar bleef de compagnie tot en met februari 1945. Vanuit Gompel bracht Fenwick regelmatig bezoekjes aan de bewoners van het Heike te Balen.
Bronnen
War Diary 120 Coy.
Mondelinge getuigenis Fam. Wils-Maes en V.Grobben.
Soldaat Fenwick behoorde tot de 120ste Compagnie van het Royal Pioneer Corps. Die compagnie was vanaf 19 september 1944 te Leopoldsburg actief met het herstellen van wegen en legerbarakken. Op 7 oktober 1944 verhuisde de Compagnie naar Mol-Gompel en werden de soldaten ingekwartierd in huisvesting behorende tot de Glasfabriek van Mol-Gompel. Daar bleef de compagnie tot en met februari 1945. Vanuit Gompel bracht Fenwick regelmatig bezoekjes aan de bewoners van het Heike te Balen.
Bronnen
War Diary 120 Coy.
Mondelinge getuigenis Fam. Wils-Maes en V.Grobben.
Mei 2011
Het Object van de Maand Mei 2011 is een liederenboek uitgegeven door de Algemeene SS Vlaanderen.
Juni 2011
Het Object van de Maand Juni 2011 is een armband van de Boerenwacht. De Boerenwacht werd opgericht in 1941 en had als doel de oogst op velden en de veestapel van boeren te bewaken. De organisatie was een versterking van het reguliere politiekorps en bestond uit mannelijke landbouwers die vrijwillig toetraden.
Bronnen
DE WEVER, B., Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994, 426.
WOUTERS, N., Oorlogsburgemeesters 40/44: lokaal bestuur en collaboratie in België, 2004, 277-288 en 436-439.
Bronnen
DE WEVER, B., Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994, 426.
WOUTERS, N., Oorlogsburgemeesters 40/44: lokaal bestuur en collaboratie in België, 2004, 277-288 en 436-439.
Juli 2011
Deze Maand Juli 2011 worden 2 bankbiljetten getoond die gebruikt werden als betaalmiddel in het Joodse opvangkamp van Westerbork (uitgegeven op 15 februari 1944).
Westerbork was een SS opvangkamp voor Nederlandse joden alvorens ze getransporteerd werden naar het concentratiekamp Auschwitz.
Westerbork was een SS opvangkamp voor Nederlandse joden alvorens ze getransporteerd werden naar het concentratiekamp Auschwitz.
Augustus 2011
Het Object van de Maand Augustus 2011 is een genaamd groepje van de 4e SS-Polizei Division, met het Erkennungsmarke ofwel naamplaatje van de desbetreffende, zijn helm en Ärmelstreifen (mouwband).
September 2011
Deze Maand September 2011 worden enkele geallieerde rookwaren tentoon gesteld.
"Chocolate for Mama? Cigarettes for Papa?"
Wellicht het belangrijkste handelsmerk en ruilmiddel van de geallieerde soldaat: zijn Cigarettes. Vele Belgische jongeren startten met roken onder impuls van de overvloed aan rookwaren tijdens de bevrijdingsdagen en hielden op die manier een levenslang souvenier over aan die periode: een rookverslaving.
"Chocolate for Mama? Cigarettes for Papa?"
Wellicht het belangrijkste handelsmerk en ruilmiddel van de geallieerde soldaat: zijn Cigarettes. Vele Belgische jongeren startten met roken onder impuls van de overvloed aan rookwaren tijdens de bevrijdingsdagen en hielden op die manier een levenslang souvenier over aan die periode: een rookverslaving.
Oktober 2011
Het nieuwe object van de maand Oktober 2011 is een Duitse zakagenda van de Waffen-SS uit het jaar 1944.
Hoewel de meeste soldaten een dergelijke agenda op zak hadden gedurende de oorlogsperiode is het object heden ten dagen toch een rariteit geworden. Slechts weinigen hebben de tand des tijds of de massale vernietiging na de oorlog overleeft.
De hieronder getoonde agenda staat op naam van Hans Heinrich Ilse. Die soldaat is afkomstig uit Eschershausen, een plaats in de gemeente Ustar gelegen in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Zowel de mutsgrootte, gasmaskergrootte, wapennummer als bajonetnummer staan aangegeven in de agenda.
Hoewel de meeste soldaten een dergelijke agenda op zak hadden gedurende de oorlogsperiode is het object heden ten dagen toch een rariteit geworden. Slechts weinigen hebben de tand des tijds of de massale vernietiging na de oorlog overleeft.
De hieronder getoonde agenda staat op naam van Hans Heinrich Ilse. Die soldaat is afkomstig uit Eschershausen, een plaats in de gemeente Ustar gelegen in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Zowel de mutsgrootte, gasmaskergrootte, wapennummer als bajonetnummer staan aangegeven in de agenda.
November 2011
In deze Maand November 2011 worden enkele documenten en de persoonlijke plunjebaal van Politieagent Frans Van Mechelen uit Deurne getoond.
Frans van Mechelen was politieagent en woonachtig te Deurne. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Frans aangesloten bij enkele locale weerstandsbewegingen. Reeds op 15 september 1941 trad hij in bij de Nationale Koningsgezinde Beweging – N.K.B. Op 28 november 1942 schakelde hij over naar het Legion Belge – L.B. of Belgisch Legioen en op 6 december 1943 werd hij lid van de Witte Brigade – Fidelio.
Het politiekorps van Deurne was tijdens de oorlogsperiode goed vertegenwoordigd in het Verzet. In januari 1944 liep het echter mis. Door verraad van locale collaborateurs slaagden de Duitsers erin om een wapentransport te onderscheppen. Ten gevolge daarvan werd bijna het ganse politiekorps van Deurne gearresteerd en naar concentratiekampen gedeporteerd.
Een van hen was Frans Van Mechelen. Hij werd op 15 januari 1944 gearresteerd en in de Kriegswehrmachtsgefängnis in de Begijnstraat te Antwerpen ondergebracht (Konto 608, Cel 85). De onderstaande plunjebaal draagt eveneens het nummer 608. Die linenzak werd op vraag van Frans door zijn familie binnengebracht in de Kriegswehrmachtsgefängnis en bevatte zeep, een handoek, scheergerief, tandpasta en borstel, zakdoeken, wasgoed, 3 hemden en 3 onderbroeken. Na zijn gevangenschap te Antwerpen werd Frans Van Mechelen naar het concentratiekamp Gross-Rosen gedeporteerd, alwaar hij op 20 november 1944 overleed.
In de naoorlogse periode ontving Frans Van Mechelen een hele reeks medailles als erkenning voor zijn daden. In 1949 werd hij onderscheiden met de Herinneringsmedaille van den oorlog 1940-1945, het Ridderkruis in de Leopoldsorde met de Palm, het oorlogskruis 1940 met de Palm en de Medaille van de Weerstand. In mei 1950 werd aan hem het Kruis van Politieke Gevangene 1940-1945, met 2 sterren, als postume onderscheiding verleend. Vervolgens ontving hij in 1970 de medaille van Oorlogsvrijwilliger-strijder. Tot slot werd Frans Van Mechelen in 1973 postuum benoemd tot Luitenant van de Weerstand.
De maand november is een oprecht eerbetoon aan Frans Van Mechelen en alle andere personen die nooit meer terugkwamen uit de Duitse Concentratiekampen.
Frans Van Mechelen
°Antwerpen 26-06-1900
+Gross-Rosen 20-11-1944
Gevangene N°82.289 Konzentrationslager Gross-Rosen.
Requiescat In Pace - Rust in Vrede.
Schenking Mvr. Van Rooy – Balen.
Frans van Mechelen was politieagent en woonachtig te Deurne. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Frans aangesloten bij enkele locale weerstandsbewegingen. Reeds op 15 september 1941 trad hij in bij de Nationale Koningsgezinde Beweging – N.K.B. Op 28 november 1942 schakelde hij over naar het Legion Belge – L.B. of Belgisch Legioen en op 6 december 1943 werd hij lid van de Witte Brigade – Fidelio.
Het politiekorps van Deurne was tijdens de oorlogsperiode goed vertegenwoordigd in het Verzet. In januari 1944 liep het echter mis. Door verraad van locale collaborateurs slaagden de Duitsers erin om een wapentransport te onderscheppen. Ten gevolge daarvan werd bijna het ganse politiekorps van Deurne gearresteerd en naar concentratiekampen gedeporteerd.
Een van hen was Frans Van Mechelen. Hij werd op 15 januari 1944 gearresteerd en in de Kriegswehrmachtsgefängnis in de Begijnstraat te Antwerpen ondergebracht (Konto 608, Cel 85). De onderstaande plunjebaal draagt eveneens het nummer 608. Die linenzak werd op vraag van Frans door zijn familie binnengebracht in de Kriegswehrmachtsgefängnis en bevatte zeep, een handoek, scheergerief, tandpasta en borstel, zakdoeken, wasgoed, 3 hemden en 3 onderbroeken. Na zijn gevangenschap te Antwerpen werd Frans Van Mechelen naar het concentratiekamp Gross-Rosen gedeporteerd, alwaar hij op 20 november 1944 overleed.
In de naoorlogse periode ontving Frans Van Mechelen een hele reeks medailles als erkenning voor zijn daden. In 1949 werd hij onderscheiden met de Herinneringsmedaille van den oorlog 1940-1945, het Ridderkruis in de Leopoldsorde met de Palm, het oorlogskruis 1940 met de Palm en de Medaille van de Weerstand. In mei 1950 werd aan hem het Kruis van Politieke Gevangene 1940-1945, met 2 sterren, als postume onderscheiding verleend. Vervolgens ontving hij in 1970 de medaille van Oorlogsvrijwilliger-strijder. Tot slot werd Frans Van Mechelen in 1973 postuum benoemd tot Luitenant van de Weerstand.
De maand november is een oprecht eerbetoon aan Frans Van Mechelen en alle andere personen die nooit meer terugkwamen uit de Duitse Concentratiekampen.
Frans Van Mechelen
°Antwerpen 26-06-1900
+Gross-Rosen 20-11-1944
Gevangene N°82.289 Konzentrationslager Gross-Rosen.
Requiescat In Pace - Rust in Vrede.
Schenking Mvr. Van Rooy – Balen.
December 2011
Het Object van de Maand December 2011 is een propagandabrochure om Vlamingen aan te werven voor de Duitse Kriegsmarine.
Pas in augustus 1943 werd de mogelijkheid geboden aan vrijwilligers, zonder Duitse nationaliteit, om de rangen van de Duitse Kriegsmarine te vervoegen. Gedurende de hele oorlogsperiode meldden een vijfhonderdtal Vlamingen zich aan bij de Kriegsmarine. Dat cijfer omvat zowel de Vlaamse vrijwilligers voor de vloot (Flotte) als voor de Landmarine (Marine-artillerie).
Door middel van (o.a.) de volgende slogans werden de Vlaamse en Nederlandse jongemannen opgeroepen om zich spoedig te melden:
Vaar uit! Met de Duitse Kriegsmarine.
Grijp het zwaard!
Strijdt mede voor het behoud der beschaving!
Jonge kerels laten het niet bij woorden! Zij gaan over tot de daad!!
Bronnen
J. Vincx, Vlaanderen in uniform 1940-1945, deel 4, Antwerpen, 1982, 232 en 240.
Pas in augustus 1943 werd de mogelijkheid geboden aan vrijwilligers, zonder Duitse nationaliteit, om de rangen van de Duitse Kriegsmarine te vervoegen. Gedurende de hele oorlogsperiode meldden een vijfhonderdtal Vlamingen zich aan bij de Kriegsmarine. Dat cijfer omvat zowel de Vlaamse vrijwilligers voor de vloot (Flotte) als voor de Landmarine (Marine-artillerie).
Door middel van (o.a.) de volgende slogans werden de Vlaamse en Nederlandse jongemannen opgeroepen om zich spoedig te melden:
Vaar uit! Met de Duitse Kriegsmarine.
Grijp het zwaard!
Strijdt mede voor het behoud der beschaving!
Jonge kerels laten het niet bij woorden! Zij gaan over tot de daad!!
Bronnen
J. Vincx, Vlaanderen in uniform 1940-1945, deel 4, Antwerpen, 1982, 232 en 240.
