Juni 2019
De Duitse soldaat en zijn M-43 Einheitsfeldmütze.
Vandaag bespreken we kort de M-43 veldmuts, zoals boven op foto te zien is. Het was de meest geliefde muts van de Duitse soldaat en zou tot in 1945 het voorkomen van de Duitse soldaat mee bepalen.
Vandaag bespreken we kort de M-43 veldmuts, zoals boven op foto te zien is. Het was de meest geliefde muts van de Duitse soldaat en zou tot in 1945 het voorkomen van de Duitse soldaat mee bepalen.
Even technisch...
De M-43 veldmuts kende reeds vele voorgangers. Het eindproduct zoals we het hier zien, werd gebaseerd op de Bergmütze, een model dat op zijn beurt weer was gebaseerd op een Oostenrijks model dat reeds dateerde van voor de Eerste Wereldoorlog. Stap per stap werd er zo meer voldaan aan de eisen van de soldaat die samenging met de modernere oorlogsvoering. Een grotere klep werd gemonteerd, het lederen binnenwerk werd vervangen door één van synthetisch materiaal, ... en andere aanpassingen hadden vooral economische redenen. Zo had de pet oorspronkelijk 2 ventilatiegaten aan elke zijde, maar bij gebrek aan materiaal werden deze al snel 'vergeten'. Zo werd er ook niet zo nauw gespeurd met de voorschriften voor de 2 knoopjes op de voorzijde. EM/NCO (de lagere rangen) moesten normaal gelakte aluminium knopen krijgen voor op hun hoofddeksel, maar in werkelijkheid werden (zeker naar het einde van de oorlog toe) alle beschikbare knopen gebruikt. Zo zien we vaak ongelakte knopen terugkomen, welke eerder voor hogere rangen waren bedoeld, of zelfs houten, bakelieten, glazen of papieren knopen.
De pet die hier wordt getoond, is een pet bedoeld voor de lagere rangen zoals EM en NCO met gelakte knopen. Deze rangen hadden recht op een pet uit de Duitse Kleiderkasse en moesten ze dus niet zelf bekostigen in tegenstelling tot de hogere rangen. Wel hadden zij de mogelijkheid om privé hun M43-pet aan te laten maken. Veelal gebeurde dit echter niet vanwege de lagere lonen binnen deze rangen, gekoppeld aan de hogere productiekost om deze te laten aanmaken door een kleermaker.
De M-43 veldmuts kende reeds vele voorgangers. Het eindproduct zoals we het hier zien, werd gebaseerd op de Bergmütze, een model dat op zijn beurt weer was gebaseerd op een Oostenrijks model dat reeds dateerde van voor de Eerste Wereldoorlog. Stap per stap werd er zo meer voldaan aan de eisen van de soldaat die samenging met de modernere oorlogsvoering. Een grotere klep werd gemonteerd, het lederen binnenwerk werd vervangen door één van synthetisch materiaal, ... en andere aanpassingen hadden vooral economische redenen. Zo had de pet oorspronkelijk 2 ventilatiegaten aan elke zijde, maar bij gebrek aan materiaal werden deze al snel 'vergeten'. Zo werd er ook niet zo nauw gespeurd met de voorschriften voor de 2 knoopjes op de voorzijde. EM/NCO (de lagere rangen) moesten normaal gelakte aluminium knopen krijgen voor op hun hoofddeksel, maar in werkelijkheid werden (zeker naar het einde van de oorlog toe) alle beschikbare knopen gebruikt. Zo zien we vaak ongelakte knopen terugkomen, welke eerder voor hogere rangen waren bedoeld, of zelfs houten, bakelieten, glazen of papieren knopen.
De pet die hier wordt getoond, is een pet bedoeld voor de lagere rangen zoals EM en NCO met gelakte knopen. Deze rangen hadden recht op een pet uit de Duitse Kleiderkasse en moesten ze dus niet zelf bekostigen in tegenstelling tot de hogere rangen. Wel hadden zij de mogelijkheid om privé hun M43-pet aan te laten maken. Veelal gebeurde dit echter niet vanwege de lagere lonen binnen deze rangen, gekoppeld aan de hogere productiekost om deze te laten aanmaken door een kleermaker.
Een veelzijdig hoofddeksel
Boven zien we goed waaraan de M43 zijn typische vorm ontleende. De 'flappen' welke in normale positie enkel zichtbaar zijn als een band rond het hoofd konden ook rond de nek gedragen worden. Dit verklaart ook het gebruik van 2 knoopjes vooraan. Door het losmaken van de knoopjes kon de flap (welke het volledige hoofd omringt) losgemaakt worden en zo rond de nek worden gedragen als extra bescherming bij koude temperaturen.
Boven zien we goed waaraan de M43 zijn typische vorm ontleende. De 'flappen' welke in normale positie enkel zichtbaar zijn als een band rond het hoofd konden ook rond de nek gedragen worden. Dit verklaart ook het gebruik van 2 knoopjes vooraan. Door het losmaken van de knoopjes kon de flap (welke het volledige hoofd omringt) losgemaakt worden en zo rond de nek worden gedragen als extra bescherming bij koude temperaturen.
Aan de binnenzijde van de pet herkennen we nog enkele markeringen. Hier: RBNr. 0/0678/5015, 6/44 en 59
- RBNr. 0/0678/5015: is een afkorting van Reichs Betriebs Nummer, wat zoveel betekent als een codering voor een fabrikant. Vanaf 1943 werden niet langer de namen van fabrikanten en adressen gebruikt om materialen te kenmerken. Dit werd gedaan uit vrees voor aanslagen en bombardementen. Zo had elke fabriek en fabrikant een eigen codering.
- 6/44: staat heel eenvoudig voor de datum van productie, in dit geval dus Juni (!), 1944.
- 59: de maataanduiding, in dit geval de hoofdomtrek in centimeters.
Op bovenstaande foto zien we een erg vroeg exemplaar van de M43 Einheitsfeldmütze. In tegenstelling tot het getoonde exemplaar uit onze collectie heeft deze pet 2 aparte insignes, de adelaar en cockarde. Later werden cockarde en adelaar samen in 1 insigne verwerkt. Verder kunnen we van deze foto afleiden dat de pet relatief nieuw is. De met karton verstevigde klep is nog mooi recht en ongebogen. Als de klep eens nat werd gemaakt, werd deze vaak gebogen om het draagcomfort te vergroten.
Bronnen
BALEN, Archief en documentatie Werkgroep Balen Bevrijd.
Saiz, A., Deutsche Soldaten: Uniforms, Equipment & Personal Items of the German Soldier 1939-45, Casemate Publishers, 2008.
BALEN, Archief en documentatie Werkgroep Balen Bevrijd.
Saiz, A., Deutsche Soldaten: Uniforms, Equipment & Personal Items of the German Soldier 1939-45, Casemate Publishers, 2008.
Heeft u aanvullingen of bemerkingen? Contacteer ons via de contactpagina. Dank bij voorbaat!